Portrèt: John Samson

ORANJESTAD – Munisipio karibense Sint Eustatius ta kontemplá di hiba Hulanda dilanti Tribunal Internashonal di Hustisia. Gobièrnu lokal ya tin añanan ta lucha pa mas outonomia, pero Hulanda no ke koperá ku esaki. Asina Clyde van Putten, lider lokal di koalishon di PLP, ta bisa.

Van Putten ta kontemplá pa huntu ku su partnernan di koalishon bai Tribunal Internashonal di Hustisia, si Hulanda keda nenga di drenta e kombersashon tokante outonomia. Sint Eustatius kuminsamentu di yanüari ofisialmente a protestá serka Konseho di Minister di Reino i serka promé minister Mark Rutte. Promé minister no a reakshoná ainda.

E pregunta ta si pueblo di Sint Eustatius mes ke outonomia. E isla i polítika di Den Haag tin diferensha di opinion tokante esaki. Hulanda ta konsiderá e referèndem di 2014 komo imbálido, kontrali na gobièrnu lokal.

Midi ku dos midí
Segun Van Putten e idea di Den Haag tokante e referèndem ta e ehèmpel eksakto di midi ku dos midí. “Pa kuminsá nunka nos no a pidi Hulanda pa bira un munisipio. Den e referèndem di 2005 habitantenan a skohe pa keda den Antia Hulandes. Asta si lo a nifiká ku nos lo a keda komo úniko isla.” Tòg Sint Eustatius na 2010 a bira un munisipio ekstraordinario di Hulanda.

Si, nò, si, nò
Minister Ronald Plasterk di Asuntunan Interior i Relashonnan den Reino (BZK) ta konsiderá e referèndem di 2014 komo imbálido pasobra no a alkansá e porsentahe obligatorio di votadó di 60 porshento. Hulanda lo ker a kuminsá e proseso pa outonomia numa te ora e isla tene un referèndem nobo.

Si ta na Van Putten esaki lo no bini ‘bou di niun sirkunstansha’. E kantidat obligatorio di votadó segun gobièrnu lokal a alkans’é despues si. “Riba e lista di votadó di registro sivil tabatin masha hopi hende ku tabatin hopi aña morto kaba òf ku no tabata biba riba e isla mas pa 10 pa 15 aña kaba”, Van Putten ta konta. “I lunanan despues di e referèndem nos a mira kon a drecha e mésun lista di votadó, pa elekshonnan pa Konseho Insular.”

Un referèndem ta bálido ora e kumbiní e hulandesnan. Pa kolonisá nos i hasi nos ‘entidat públiko’”.

Polítikonan lokal den e último lunanan a hasi bishitanan na New York pa realisá outonomia. Tambe ta lobby serka e islanan outónomo Aruba, Kòrsou i Sint Maarten.