ORANJESTAD – Bulamentu riba e islanan no tin un bida largu. Por lo ménos diessinku kompania di aviashon, tantu lokal komo oropeo, a trata esaki último sinkuenta aña. Pero asta ku gobièrnu komo (ko-)doño òf miónes na sosten di estado, un pa un nan a bai fayit.

ALM ku 37 aña tabata esun ku a keda den laira mas largu. Ku gobièrnu komo doño e kompania tabatin un monopolio riba e islanan. ALM a krese pa 26 destinashon di buelo di kua mayoria (5) pa Venezuela, pero na 2001 a hañ’é fòrsá di stòp.

Edwin Kelly di Direktiva di Aviashon Aruba ta papia ku Sharina Henriquez

Direktor Edwin Kelly di Direktiva di Aviashon Aruba, despues di un kuart siglo di ta aktivo den e sektor, a mira seis kompania aéreo bini i bai. Sin konta e ‘muskanan di un dia so’ manera Fly Aruba. Na 2011 el a bula yega i el a disparsé atrobe despues di un luna.

Fluktua
Segun Kelly e punto ku ta primi mas tantu ta ku no ta tene sufisiente kuenta ku kambionan den merkado. “E merkado venesolano tabata masha fuerte. Esun kubano tambe, pero ku liberalisashon esaki a para. Ta merkadonan temporario ku ta fluktua. Ta p’esei un strategia pa término largu ta nesesario.”

Fundadó di InselAir den pèrtá, Edward Heerenveen: “Niun hende no a ferwagt ku e preis di zeta lo a bash’ abou dje tantu ei.”E kompania a invertí pisá riba Venezuela i mester di e pais aki pa por bula riba otro rutanan manera Sürnam, Brazil i Trinidad. E 100 mion dòler di debe di e pais ei awor a pone e kompania di aviashon na rant di bankarota.

Giovanni Atalita ta ko-fundadó di AVA Airlines i tin basta tempu ta lora kaba den aviashon lokal. “Mi ta kere e triki ta pa traha un pia un pia pa pèrkurá espesialmente pa bo no tin muchu ‘overhead’. Bo por bula riba shen destinashon, pero si e buelonan no yena, a kaba.”

Un famia arubano a kumpra e avion bieu aki di Air Aruba i a pon’é den nan kurá komo rekuerdo na e kompania ku a bai fayit. Potrèt Sharina Henriquez

DiviDivi Air
Heerenveen di su banda ta bisa ku un kompania di aviashon ku ta bula entre e islanan so no tin futuro. Ta kompania masha chikitu so, manera DiviDivi Air ku ta bula entre Kòrsou i Boneiru ku un kapasidat pa shete pasahero, ta logra. Es ku ke sobreviví mester bira un kompania internashonal karibense. “KLM tampoko lo no sobreviví nunka si ta for di Hulanda so nan ta bula. Nan ta mas grandi den eksterior i esei ta nos ehèmpel.”

Kelly tambe ta bisa ku e bolo ta muchu chikí pa parti. Riba e pregunta si ta nesesario pa haña sosten di gobièrnu pa e avionnan keda den laira, e ta kontestá: “Esei ta un desishon stratégiko. Pero ta importante ku un gobièrnu ta vigilá e ruta i ku e konekshon entre e islanan no bai pèrdí.”

Ku ayudo di Hulanda e islanan ta studia aktualmente kon por yega na un konekshon aéreo ku sí ta duradero.