Èks inspektor-general Peter Fontilus

Èks inspektor-general Peter Fontilus

WILLEMSTAD – Regularmente pashènt perhudiká no tin kurashi di perseverá ku nan keho pasobra nan tin miedu ku lo menta nan nòmber. Asina èks inspektor Peter Fontilus ta bisa.

 
Durante e tempu ku el a traha na inspekshon Fontilus a mira hopi keho pasa. No ta entregá tur keho. “Tin hende tin miedu di retaliashon, pasobra den hòspital tòg nan ta keda dependé di e mésun spesialista médiko”, Fontilus ta bisa.

 
Fontilus tabatin sigur binti aña ta traha pa Inspekshon di Salubridat Públiko. Di orígen e ta botikario i pa nuebe aña e tabata inspektor-general, te dia ku na 2011 minister di Salubridat Públiko di e tempu ei, Jacinta Constancia, a mand’é ku penshun.

 
Luna largu
Por dura lunanan largu, i den algun kaso asta añanan largu promé ku un keho parse dilanTi di e Kolegio Disiplinario Médiko. Promé mester hasi un investigashon ekstensivo, manera repasá tur fail médiko i entrevistá tratadó, kuidadó, famia i e persona mes ku tin e keho.

 
Si e keho ta trata di un instansha di kuido médiko, manera por ehèmpel hòspital St. Elisabeth, e ora ei e komishon di keho di e hòspital òf instansha mes mester trata e keho promé. Un komishon di keho asina por disidí pa atendé e keho nan mes òf, den kaso grave, referí e keho pa Inspekshon. “Den sierto kaso spesífiko inspekshon mes por disidí di atendé un kaso. Esaki ta sosodé hopi den kaso grave. Manera un kaso di un pashènt ku kisas a fayesé pa motibu di su tratamentu”, Fontilus ta bisa.

 
Tòg, segun èks inspektor Jan Huurman, mester por trata keho mas lihé. Huurman ta konta ku ora el a yega na 2012 tabatin hopi keho na inspekshon. “Nan a stòp di trata keho pasobra mi predesesor a disparsé algun luna promé.” Huurman ta bisa ku den sinku luna el a finalisá trato di 20 te 25 keho. “Nos a superá e atraso kompletamente, mientras ku nos tabatin falta di personal.

 
Posishon inviolabel
Un spesialista médiko ta haña seis pa ocho siman pa reakshoná riba un keho ku a entrega por eskrito. Pa motibu di e kultura di miedu hopi be no ta ni skibi un keho. Asina ta parse manera e spesialistanan médiko tin un posishon inviolabel. Riba e pregunta si e èks inspektor-general por menta un òf mas spesialista ku posibelmente por yama ‘peligroso’, e ta konta ku en berdat tin spesialista ku mas be “sa mete lapata”.

 
“Komo ku e kehadó no ta pèrsistí ku su keho ta difísil pa haña un bon bista di e kehonan”, Fontilus ta bisa. No por trata keho anónimo. “Tambe ta posibel ku pa motibu di e tipo di spesialismo e intervenshon médiko di mes ta mas peligroso.” Mas keho drenta, mas fásil ta bira pa tuma akshon. “Último añanan ta mira un tendensia kla ku e siudadano ta mas i mas mòndu i ku e ke mira ku ta trata su keho”, e èks inspektor-general ta enfatisá.

 
Posishon di poder
Fontilus ta konfirmá ku speshalistanan médiko tin un posishon di poder, pasobra nan no ta den servisio di hòspital. “Ta pesei no ta tur ora hòspital por aktua adekuadamente kontra un speshalista ku ta funshoná malu”, e ta bisa. “I esaki lo no kambia nesesariamente si e spesialistanan ta den servisio di hòspital’, Fontilus ta enfatisá. “Un hòspital ta para òf kai ku su spesialistanan.”

 
Ta molestiá e èks inspektor-general ora médiko òf instansha médiko no por distinguí bon entre sierto asuntu. “Si bo tin interes (finansiero) den aktividat sekundario esaki por pone e kalidat di kuido médiko na peliger. Esaki por resultá den trato, saminashon i intervenshon no nesesario, mas karu i asta peligroso.” Segun e, ta pa e motibunan aki na Estádos Unídos médiko ku ta traha pa Medicare no por tin interes den e laboratiorionan klíniko-kímiko i/òf radiodiagnóstiko kaminda nan ta manda nan pashèntnan.

 
Seramentu
“E kalidat di kuido médiko spesialista último añanan a bai masha atras i esaki tin un konekshon direkto ku baimentu atras di hòspital. Inspekshon último añanan den diferente rapòrt a pone atenshon na e kantidat grandi di sirkunstansha katastrófiko, sin niun resultado. Lástimamente un seramentu (temporario) nunka no tabata un opshon”, Fontilus ta bisa.

Diseño di hòspital nobo

Diseño di hòspital nobo

 
E ta sképtiko tokante yegada di e hòspital nobo. “Ta for di añanan 70 nos ta papia tokante esaki. Ami no ta mira sosodé dje fasil ei ku na 2016 nos tin un hòspital nobo.” Pero si ta asina mes esaki no ke men ku salubridat públiko su nivel a drecha. “Mester adaptá maneho di personal i e manera di traha drástikamente. Mientras tantu ku no ta den tur kaso e pashènt ta para sentral, asta konstrukshon di un hòspital supermoderno lo no tin niun efekto.”

 
Outor: Leoni Leidel-Schenk