Nòchi Willem, un di esnan ku a tuma inisiativo pa e diálogo – potrèt: Belkis Osepa.

Nòchi Willem, un di esnan ku a tuma inisiativo pa e diálogo – potrèt: Belkis Osepa.

KRALENDIJK – Un mayoria di e partidonan polítiko bonerianu a yega na un konsenso pa tene un referèndem konstitushonal tokante futuro di e isla. Ki tempu mester tene e refèrendem, esei si no a yega na un konsenso ainda.

 
E partidonan ya tin algun siman ta bini huntu kaba riba inisiativa di èks lider polítiko Jopi Abraham i Nòchi Willem di Fundashon Bon Gobernashon. E diálogo polítiko a resultá den un dokumento konhunto, kaminda ta palabrá ku e partidonan ku ta partisipá ta duna gobièrnu e mandato pa kuminsá e proseso pa un referèndem.

 
Ademas e partidonan a bai di akuerdo ku Boneiru mester bin para riba e lista di ‘non-self governing territories’ di Nashonnan Uní (NU). Ta trata di un lista di pais ku segun NU ta kolonisá.

 
Tantu e partidonan di koalishon (UPB/Frakshon Santana) komo e partidonan di oposishon ta sinta huntu na mesa pa papia tokante futuro konstitushonal di Boneiru. Ademas dos otro partido ku no tin representashon den konseho insular tambe a partisipá. E partidonan PHU di Michiel Bijlerk i e partido nobo MPB no a partisipá.

 
Punto trabahoso
Ki tempu mester tene e referèndem, esei por lo pronto ta un punto trabahoso pa e partnernan den diálogo. Mayoria di e partidonan ku ta partisipá den e diálogo ta sostené un referèndem ku ta pro elekshon di konseho insular i e evaluashon grandi di e státùs aktual di kuerpo públiko di Hulanda.

 
UPB ta mira e sekuensha otro i nan ke un referèndem despues di e dos momentonan importante na 2015, asina lider di e partido, James Kroon, ta bisa. “Pueblo di Boneiru mester haña e sinku añanan kompleto pa eksperienshá e státùs aktual i haña e informashon nesesario pa evaluashon na 2015. Ta e ora ei numa pueblo por disidí nan mes, independiente di preferensha polítiko.” E partner di koalishon Frakshon Santana sí ta sostené un referèndem pa elekshon i evaluashon na 2015.

 
E demanda pa un referèndem ta zona hopi tempu kaba na Boneiru. E fundashon Nos Ke Boneiru Bèk durante e bishita di rei Willem-Alexander novèmber di aña pasá, a tene un demonstrashon pasífiko pa un referèndem legal. Na òktober e fundashon a entregá 3500 firma kaba na gezaghebber Lydia Emerencia, ku e petishon pa hasi tur loke ta posibel pa por ehersé e derecho di outodeterminashon.

 
Te ku poko tempu pasá mayoria di konseho insular (UPB/Santana) no tabata mira nada den un referèndem tokante státùs konstitushonal. “Un referèndem no ta kumbiní Boneiru aktualmente”, diputado e tempu ei Silvana Serfilia a bisa. For di kuminsamentu di e aña aki e partidonan di koalishon a tuma un posishon mas pertinente kontra Den Haag i poko tempu pasá a disidí ku un delegashon di konseho insular lo biaha bai Hulanda pa tene poko ‘kombersashon fuerte’.

 
Konseho oligatorio
Awor ku e partnernan di koalishon tambe ta para tras di un referèndem, ta un akuerdo tokante di e tempu so falta. E partnernan den diálogo ta instruí konseho insular pa lanta un komishon ku, ku sosten di un un sabio riba tereno di derecho estatal, ta hasi investigashon i ta bini ku argumento ophetivo tokante di e ora. E komishon ta bini ku un konseho obligatorio.

 
Ya kaba konseho insular ta haña e mandato pa konfirmá e puntonan di bista di konsenso ku a akordá. Asina e fecha pa e referèndem ta definitivo, e lidernan polítiko ta bini huntu atrobe pa palabrá un kódigo di étika pa e temporada informativo di e referèndem.

 
Outor: Belkis Osepa