Kompra na Van den Tweel Supermarket - potrèt: Belkis Osepa

Kompra na Van den Tweel Supermarket – potrèt: Belkis Osepa

HILVERSUM/KRALENDIJK – Na Boneiru, bo kompranan diario ta sali 44 porshento mas karu ku na Hulanda, anto salario mínimo riba e isla ta ménos ku mitar ku na Hulanda.


Prinsipalmente hende ku un entrada abou na Boneiru ta sufri ora nan yega kaha pa paga pa e artíkulonan ku tantu nan tin mester.


Ret Karibense a pasa na kuater diferente supermerkado, ku un lista di kompra ku 24 produkto básiko, manera pan, galiña, aros, lechi, tomati, keshi, papel di wc i habon.


Na Hulanda nos a bai Albert Heijn i na Boneiru, Van den Tweel Supermarket, e AH boneriano. Pero ya ku tantu na Hulanda komo na Boneiru, hende ku un presupuesto mas limitá ta haña ku e supermerkadonan mas luhoso ta muchu karu i ta preferá di bai esunnan mas barata, na Boneiru nos a bishitá e supermerkado chines Wing Cheung tambe. Na Hulanda nos a bai Lidl komo e opshon mas ekonómiko. Nos a skohe semper e variante mas barata ku nos por a haña di e produkto deseá.


Komparashon di preis
Na Lidl di Hulanda nos kompranan a sali mas barata ku tur otro kaminda: pa henter e lista nos a paga 53,01 dòler. Albert Heijn (tambe na Hulanda) a sigui su tras ku 64,05 dòler. Na Boneiru, Wing Cheung a kobra 76,46 dòler pa e kompranan. Esun di mas karu a sali Van den Tweel Supermarket, ku 78,89 dòler.


Na tur dos supermerkado boneriano, mitar di e 24 produktonan básiko kumprá a sali mas karu ku na Hulanda. Pa loke ta e otro artíkulonan, e preisnan di benta ta varia. Algun ta mas barata aki, i otro aya. Siboyo i papel di wc ta dos produkto ku diferensia di preis partikularmente grandi.

Kompra na Lidl - potrèt: Jamila Baaziz

Kompra na Lidl – potrèt: Jamila Baaziz


Siboyo
Lidl ta pidi 1,15 dòler pa un saku di 2 kilo di siboyo, esta, 0,57 dòler pa kilo. AH ta kobra 1,34 dòler pa kilo. Na Boneiru, siboyo ta basta mas karu: na Wing Cheung, un kilo di siboyo ta kosta 1,99 dòler i na Van den Tweel, 2,76 dòler.


E diferensianan di preis di papel di wc tambe ta grandi: na Wing Cheung, e paki di mas barata, di dies ròl, ta kosta 7,05 dòler. Na Lidl, dies ròl ta kosta 2,91 dòler. Van den Tweel ta pidi 4,19 dòler pa ocho ròl, mientras ku na AH bo ta haña nan pa 3,23 dòler.


Nivel di preis
Pa tres aña kaba tin hopi krítika riba preis di produkto básiko na Boneiru. For di dia ku a introdusí dòler na 2011, hende na Boneiru ta keha tokante subida drástiko di preis. Mas i mas famia apénas ta logra sobrebibí.


Nivel di entrada
E echo ku hopi boneriano tin problema pa paga e preisnan den tienda ta bira asta mas kla si bo kompará e preisnan ei ku e entradanan riba e isla. Na Hulanda, un salario mínimo (bruto) di un adulto trahando fultaim ta 2.014,17 dòler pa luna. Na Boneiru, a base di 40 ora di trabou pa siman, e ta apénas 802,48 dòler. Ku otro palabra, salario mínimo na Boneiru ta 2,5 biaha mas abou ku na Hulanda .


Un  informe resien di Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) ta mustra ku  na Boneiru un hende muhé soltero lo mester gana 1472 dòler pa luna, pa e no biba den pobresa. Un pareha ku dos yu lo mester gana 2863 dòler. Esei ke men ku na Boneiru salario mínimo ta basta mas abou ku loke ta indispensabel segun kálkulo di Nibud.


Investigashon
Último añanan, Unkobon, e organisashon pro konsumidó na Boneiru, a bati alarma na diferente okashon tokante preis di produkto básiko na Boneiru. Parlamentarionan a hasi pregunta na diferente okashon tokante nivel di e preisnan ku konsumidó ta paga. Aña pasá, a baha Algemene Bestedingsbelasting (un tipo di BTW, red.), pero segun Unkobon, no ta henter e benefisio di e bahada ta bai pa e konsumidó.


Unkobon ta splika ku e preisnan haltu tin di aber ku e enorme oumento di preshon di impuesto riba kolektividat, pero nan ta pensa ku falta di kompetensia tambe por ta hunga un ròl. Mas o ménos sesenta porshento di merkado di komestibel i produkto di promé nesesidat ta den man di un solo aktor: Van den Tweel Group. Unkobon ke pa Gobièrnu di Reino kumpli ku su promesa di no subi impuesto i prima sosial.


Te asina leu, minister Ronald Plasterk di Asuntunan Interno i Relashonnan den Reino ta skein e gritunan di preokupashon tokante e nivel haltu di preis na Boneiru, bisando ku e indeksashon annual di salario ta ‘kompensá pa e desaroyo di preis’. E ta bisa ku e oumentonan di preis lo tin di aber ku e oumento mundial di preis di energia, i di materia prima i komestibel.


Outor: Belkis Osepa i Jamila Baaziz