Somalia Levenstone a bolbe bèk pa Saba despues di apénas un aña - potrèt: Hazel Durand

Somalia Levenstone a bolbe bèk pa Saba despues di apénas un aña – potrèt: Hazel Durand

THE BOTTOM – Komo ku den enseñansa básiko i sekundario lèsnan ta na ingles, kos ta pinta malu pa hóben sabano ku bai studia na Hulanda. Den e komunidat chikí ta ripará klaramente ku hopi hóben ta stòp di studia promé ku nan kaba i ta bini Saba bèk.

 
“Hulanda tabata un pesadia”, Somalia Levenstone ta bisa. Durante su promé ocho lunanan na Rotterdam el a sigui un kurso intensivo di hulandes, pero e no por a mantené e nivel di e kurso.

 
Despues Levenstone a muda pa nort-ost di Hulanda, pa Meppel, kaminda tin un skol ku ta ofresé enseñansa na ingles. “Mi tabata leu di tur mi amigu- i konosínan i mi no a haña beka. Pa por lora mi a purba buska un trabou pero esei no a logra pasobra mi no ta papia hulandes.”

 
Rel
Levenstone a disidí ku tabata basta i riba konseho di dosente na òktober 2012 el a bai Saba bèk. E ta bisa ku el a keda ku masha rel tokante studiamentu den eksterior. “Si nos tabata haña lès di hulandes na skol e transishon lo no tabata asina difísil.” Aktualmente e tin un trabou komo trahadó atministrativo na Rijksdienst Caribisch Nederland-Saba.

 
E relato di Levenstone no ta pará riba su mes. Segun e Dienst Uitvoerend Onderwijs (DUO) na kuminsamentu di e aña di skol 2011/2012 binti studiante sabano a sali pa bai Hulanda. Segun Monique Hoogerwerf, kordinadó di Enseñansa den Área Karibense, aktualmente tin shete studiante so den e sistema; sinku di nan tin un diploma.

 
Sharmina Jones a bini bèk for di Hulanda dos aña pasá i ta traha komo trahadó atminstrativo na Kámara di Komèrsio. Despues di faya ku dos diferente estudio el a sigui un kurso na Jongerenloket (Bentana di hóben, trad.). Despues el a trata di sigui un kurso di pelukero pero pa motibu di e barera di idioma i problema finansiero el a disidí di bai Saba bèk. “Mi no ta komprondé ku si Hulanda ta e promé eskoho pa bai studia, pakiko nos no ta haña enseñansa hulandes. Hóben di islanan ABC tin hopi mas oportunidat.”

 
Hopi hóben sabano ta sinti ku nan ta den pèrtá. Mayoria ta bini bèk sin diploma i mester tuma un trabou di sueldo mínimo. Algun hóben ta bai Merka òf universidat ingles den e region, pero e ora ei e gastunan ta hopi mas haltu.

 
Gastu
Olga Simmons, mama di un studiante, ta ilustrá e gastunan di e universidat merikano kaminda su yu hòmber ta studia. “Rijksdienst Caribisch Nederland-Saba ta paga 25 porshento di e plaka anual di kolegio i ami mester paga e sobrá 75 porshento huntu ku e gastunan di seguro. Studia ku ayudo di DUO ta hopi mas barata.”, e ta bisa. Caribisch Nederland-Saba ta yuda studiante ku ta bai Hulanda ku un ticket di avion, apartamento i buki di skol.

 
Algun studiante sabano ta skohe un opshon mas serka di kas, manera un estudio di MBO na Boneiru. Julissa Hassel a muda pa Boneiru na ougùstùs 2013 pa sigui un edukashon kulinario, pero pa motibu di e barera di idioma el a legumai purá. “Bo ta haña strès si bo no por papia e idioma i ademas e otro studiantenan tabata hasi bofon di mi pasobra mi no ta papia hulandes bon.”

 
Outor: Hazel Durand