Simposio tokante papiamentu – potrèt: Jamila Baaziz

Simposio tokante papiamentu – potrèt: Jamila Baaziz

DEN HAAG – “Papiamentu ta parti di mi identidat”, sosiólogo Johan Oldenboom ta bisa tokante e importansha di e idioma aki p’e. “Nos mester ta orguyoso di dje.”

 
P’esei Oldenboom i 80 hende mas ta partisipá na un simposio tokante posishon di papiamentu na Hulanda i Oropa. Un di e preguntanan sentral ta kon papiamentu por sobreviví.

Ruben Severina ta papia tokante e simposio

Johan Oldenboom na palabra

Papiamentu ta bai bon i malu. E banda positivo ta ku e idioma ta den kurason di hopi hende i ku komo un di e kuater idiomanan den Reino e tin rekonosementu ofishal. E negativo ta ku ainda na Oropa papiamentu no ta un idioma di menoridat rekonosé i ku na Boneiru asta e idioma ta hañ’é den pèrtá. Miéntras ku pa hopi antiano papiamentu ta e idioma básiko lógiko pa un bon futuro.

 
Un di e konklushonnan di e simposio na Den Haag, ku SPLIKA a organisá, ta ku p’esei e idioma mester sigui desaroyá. Bon dominio di papiamentu – idioma materno pa mayoria di hende di Boneiru, Aruba i Kòrsou – ta krusial pa por komprondé otro idioma i materia na skol. I esaki ta oumentá e oportunidatnan pa desaroyo mas aleu i perspektiva.

 
Boneiru
Pero papiamentu no ta bai bon na Boneiru for di 10-10-’10, ta konklushon di Gerladine Dammers di Akademia Papiamentu na Boneiru. Esaki ta pasobra hulandes ta birando mas i mas importante na skol i den bida diario tambe. Esaki ta pone ku papiamentu poko poko ta haña un posishon neglizjá.
Otro kos ku ta influenshá esaki ta e falta di sufisiente material pa skol, inspektor di enseñansa hulandes ku no por evaluá enseñansa na papiamentu i falta di plaka pa desaroyá material pa duna lès, segun Dammers.

 
Hurídiko
Ademas e posishon di papiamentu ta na peliger pasobra e registrashon hurídiko di e idioma den legislashon lokal i nashonal ainda no tabata sufisiente. P’esei historiadó di lei Bastiaan van der Velden ta konsehá pa ankra papiamentu mas fuerte den e leinan. Esaki lo fasilitá rekonosementu na Oropa por ehèmpel.

 
Por fasilitá e kaminda pa Oropa si orgasisashon manera SPLIKA usa e konosementu di e luchadónan pa idioma fris. Pései for di poko tempu SPLIKA tambe ta miembro di Europees Bureau voor Kleine Talen (Ofisina Oropeo pa Idioma Chikí). E frisnan a bai dilanti di e antianonan kaba den nan lucha pa rekonosementu amplio i gustosamente ke yuda fasilitá e kaminda aki pa papiamentu.

 
Ku un poko ayudo, ku esfuerso pa tuma paso hurídiko pa legislashon i si den enseñansa keda insistí riba e importansha di papiamentu, e paso pa haño fondo oropeo èkstra pa desaroyo di e idioma, riba término lo bira alkansabel. “I esei ta importante, pasobra papiamentu ta uni nos, sea ku bo a nase riba un di e islanan òf na Hulanda”, segun Oldenboom.

 
Outor: Jamila Baaziz