Tineke Drenthe, Gert Oostindie, Rose Mary Allen i Monica van Leeuwen-Laan di e grupo di investigashon – potrèt: RCN

Tineke Drenthe, Gert Oostindie, Rose Mary Allen i Monica van Leeuwen-Laan di e grupo di investigashon – potrèt: RCN

ORANJESTAD – For di investigashon a sali ku alumno den enseñansa sekundario na Sint Eustatius ta papia hulandes malu. Ta p’esei ta investigá si por introdusí enseñansa na ingles. Entretantu Gwendoline van Puttenschool, e úniko skol sekundario riba e isla, ta lucha ku henteramente otro problema.

 
Di e 280 alumnonan sigur 100 ta ‘hóben preokupante’. Nan tin problema ku kondukta òf nan situashon di kas ta problemátiko, tur sorto di motibu ku ta hasi siñamentu mas difísil.

 
Kreatividat
Tin solamente un museo, un biblioteka ku un kolekshon atrasá i ni sikiera un libreria, loke ta pone kreatividat di dosente hopi na prueba. “Mi tin alumno den havo 4 ku nunka no a lesa un buki”, e dosente di e idiomanan hulandes, franses i ingles Marielle Bieleman ta bisa.

 

Gwendoline van Putten School ta e úniko skol di enseñansa sekundario – potrèt: Anneke Polak

Gwendoline van Putten School ta e úniko skol di enseñansa sekundario – potrèt: Anneke Polak

E komishon di investigashon tambe a ripará esaki durante nan di dos bishita na Sint Eustatius, asina e spesialista di Antia Gert Oostindie ta bisa. E mes i sobrá di e tim ta wak si ta alkansabel pa introdusí ingles komo idioma di instrukshon. “Si bo wak e resultadonan di e skol pa ingles i hulandes, nan ta masha malu. Pero djis introdusí un eskoho di idioma konsekuentemente ainda no ta e solushon. Ta traha duru na mantenshon atrasá den enseñansa, físikamente e infrastruktura a mehorá. Mester hiba un lucha pa kalidat ainda.”

 
Atraso
E alumnonan ku bini skol sekundario despues di skol básiko tin un atraso di mas o ménos tres aña, asina Leonora Sneek-Gibbs, vise presidente di direktiva di skol ta bisa. “Nan no ta papia ni bon hulandes, ni bon ingles. Nan no por niun di dos. Pero matemátika tampoko nan no sa. Kiko ta pasando si un mucha di diesdos aña no por kalkulá e sòm 5 x 5?

 
Sneek ta repudiá e echo ku hopi maestro di skol básiko ta bini for di e region; Jamaica, Antigua, Guiana. “Un frakaso kompleto. No ta kumbiní nos atraé e hendenan aki, pasobra nan no por papia hulandes i no por papia ingles formal.” Ademas ta bini aseka ku e skolnan básiko for di 1996 tin e maneho ku ta laga tur alumno bai ofer, Sneek-Gibbs ta bisa. “Niun mucha no por keda atras, esnan suak tambe mester bai ofer. Ora nan yega enseñansa sekundario nan no por nada. Nos mester eduká nan i mira kon leu nos por yega.”

 
Bieleman, ku banda di dosente ta coach di idioma tambe, a desaroya un programa kaminda dosente i alumno por prepará miho pa e eksamennan final. “Tin un apelashon grandi na komprenshon di un teksto, un abilidat ku nan no a train sufisientemente. E abilidatnan pa papia i skucha ingles ta bon, den havo 4 mi ta yega asta mas leu ku na Hulanda, kaminda tambe mi a duna lès na havo. Pero tin un resistensia kontra lesamentu.”

 
Dosentenan di e skol for di aña pasá ta lantando biblioteka chiki den klas ku nan propio bukinan pa fia. For di ougùstùs a nombra un ortopedagogo ku ta bai tèst e muchanan problemátiko riba entre otro outismo. Banda di esaki tin e tim di kuido ku ta akohé mucha i si ta nesesario referí nan na Voogdijraad, Hustisia òf Ministerio Públiko.

 
Budjèt
Entretantu e skolnan mester transa ku e budjèt. No tin enseñansa di VWO pa motibu di e gastunan haltu i entrante e aña di skol binidero lo no duna lès di franses mas tampoko. “Na havo e alumnonan mester skohe un pakete di materia. Asta si tin tres alumno so ku ta skohe franses, nos mester di un dosente si. Esei ta bira karu.”, segun Sneek-Gibbs. “Hulanda ke kalidat, pero pa haña esaki e gastunan ta subi. Si nos ke duna tur mucha den reino e mesun chèns di bèrdè mes i laga nan alkansá i mantené un sierto nivel, mester invertí.

 
Outor: Anneke Polak