Muchanan na Boneiru Foto Belkis Osepa

Muchanan na Boneiru – potrèt: Belkis Osepa

KRALENDIJK – Muchanan boneriano ku nashonalidat hulandes no ta igual ku muchanan hulandes oropeo pa loke ta trata e altura di plaka di yu. Esaki ta e konklushon general na Boneiru despues ku parlamentu hulandes a aseptá un moshon pa entrante 2016 introdusí 38 dòler di plaka pa yu na Hulanda Karibense.

Den media lokal i riba medio soshal por a nota diferente komentario skèrpi. Por ehèmpel a bisa ku ta humiante i ku e desishon no ta fria e doló grandi ku ta eksistí na Boneiru, asina por a lesa riba Facebook. Asta a menshoná ku muchanan hulandes-marokano na Maroko ta haña henter e montante.

Asina por sigui lesa i skucha den medionan di komunikashon diferente komentario ku ta mustra riba e indignashon. Palabranan menshoná tabata por ehèmpel skandaloso, tristu i inakseptabel. Apesar ku a subi en montante di plaka pa mucha do 20 pa 36 d`oler, tòg e Bonerianonan ku anteriormente tabata haña un bentaha di belásten di 38 d`oler komo redukshon pa mucha riba nan impuesto riba entrada ta haña ku nan ta perhudiká pa e areglo.

Límite di pobresa
For di 10 di òktober 2010 tin entre Hulanda Oropeo i Hulanda Karibense diferenshanan grandi pa loke ta trata sueldo mínimo, penshun abou, ònderstant, falta di plaka pa yu i otro pagonan soshal. Diferente rapòrt di entre otro Nibud i Unicef ta mustra ku Bonerianonan ta biba hopi bou di e límite di pobresa I ku no ta kumpli ku e derechonan di mucha na Hulanda Karibense. e moshon aseptá pa introdusí 38 dòler i e plan original di sekretario di estado Jetta Klijnsma pa limitá e plaka pa yu na 20 dòler, ta laga e kritikanan sigui oumentá.

Na Hulanda tur mucha den tres kategoria di edat ta haña plaka pa yu pa kwartal. E montante mas abou pa muchanan entre 0 te ku 5 aña ta 191,65 euro. Pa luna esaki ta 63,88 euro. Na Hulanda Karibense e plaka pa yu lo bira te ku awor 38 dòler, loke ta un montante di 30,40 dòler pa luna (un dòler ta por medio 0,80 eurocent). e plaka pa yu pa muchanan na Hulanda Karibense ta kasi mitar ménos (47,58%) ku esun na Hulanda. E kategorianan di edat mas haltu ta haña mas plaka. E diferensha ku e muchanan den e kategorianan ei na Hulanda Karibense ta mas grandi ainda: nan ta haña respektivamente 39 i 33 porshentu di e montante total pa luna ku ta paga na Hulanda Oropeo.

Behèit
Presidente di frakshon Jeffrey Levenstone pa e  partido di kolaishon mas grandi UPB ta haña ku ta hasi muchu behèit. E bestürkolezjenan di Boneiru, Saba i Statia a rechasá e promé montante proponé di 20 dòler i tambe e montante di 38 dòler. “Un diskushon a lanta kabes tokante algu ku no a terminá ainda. Ainda nos ta den negosashon ku Hulanda. E moshon aseptá ta simplemente un deseo di Hulanda. Tin espasio pa aumentá e montante. Echo ta ku plaka pa yu ta bin.”

Segun Levenstone e 38 dòler no ta nifiká masha pa e siudadanonan  ku ya ta paga belásten. Pero si e ta nifiká algu pa esnan ku entrada abou. “Nan ta haña awor minimal 38 dòler pa kada yu. I den e gremionan ei tin mas ku un yu i tur lo haña plaka pa yu. Hulanda ke mantené e montsnte ie pa e presupuesto di Hulanda Karibense keda neutral.”

Limosna
Robby Beukenboom di di e partido di oposishon BP ta puntra kon Hulanda a yega na e montante di 38 dòler. No tin kuestion di igualdat i ta esei ta loke e siudadanonan ta fèrwagt den kuadro dje laso direkto ku Hulanda, Beukenboom ta bisa. “Nos no ta aseptá limosna. Tur rapòrt ta mustra ku nos muchanan tin’é malu. Pesei nos ta pidi bestürkolezje pa manda konseho insular tur kalkulashonnan.”

Outor Belkis Osepa