Awa sushi di riol ta laba bai laman na Playa Kanoa – potrètnan: Michelle da Costa Gomez

Awa sushi di riol ta laba bai laman na Playa Kanoa – potrètnan: Michelle da Costa Gomez

WILLEMSTAD – Na Kòrsou hopi kaminda awa di riol sushi ta laba bai laman. Ademas na diferente lugá riba e isla tin awa stinki pará kaminda hende i bestia por topa ku awa sushi di riol.

Na Boka Santu Pretu pabou di Playa Kanoa tin un holo di riol stèrki. Riba e kaminda di tera ku ta bai ei, awa stinki ta kore riba kaminda. Na final e ta choria drenta den e barankanan di kalki i disparsé den laman.

“Kaminda tin kas òf apartamentu trahá riba piedra di kalki, e maneranan pa sali for di awa sushi hopi be ta mal regla”, geólogo Leon Pors di Curaçao Footprint Foundation ta bisa. “Un septic tank ta mihó ku un berpùt pero e awa ku ta sali ainda tin un konsentrashon haltu di nitrat, fòsfat i mikrobio. I awa sushi di un berput ta choria pasa den e piedra di kalki bai laman.”

Instalashon di limpia awa ta dañá
A traha tres instalashon di limpia awa na Korsou: na Kwartier, Klein Hofje i na sabana di Hato na altura di Tera Kòrá. Tin papiá ku ta esun di Kwartier so ta traha manera mester ta.

E instalashon na Tera Kòra no ta traha mes. E pipa original pa trese awa di riol pa e bakinan di prosesamentu ta kibrá. E awa sushi ta sali manera un kaida di awa i ta kore riba e barankanan di kalki bai forma un lago chikí pèkè pèkè. E área ta hole stinki di awa di riol. Finalmente e awa ta sigui kore tiki tiki te ora e bai resultá den laman.

Sistema biológiko di filtra ku no ta traha na Tera Kòrá

Sistema biológiko di filtra ku no ta traha na Tera Kòrá

Limpiamentu di awa
E instalashon pa limpia awa na Klein Hofje apénas ta aktivo. Den e Inisiativa Sosial Ekonómiko (SEI) a inkluí un plan pa mehorá Klein Hofje ku un budjèt di 8 mion florin. E proyekto di renovashon total lo mester kosta 27 mion. Den e plan di SEI tin pará ku mesker haña e sobrá 19 mion via fiansa komersial. Aktualmente e instalashon di limpia awa aki ta basha awa di riol sushi kasi tur dia den laman di Piskadera. Ora puntra pa esaki serka diferente amtenar ku ta traha na e instalashon no ta bini un kontesta konkreto riba e pregunta kon ta pará ku ehekushon di e proyekto. Minister Ben Whiteman di Salubridat, Medio Ambiente i Naturalesa te awor no ta alkansabel pa duna komentario tokante e proyektonan.

Fin di ougùstùs tabatin bada bada ora un rapòrt a lèk kaminda tabatin skibí ku na e kaminda di tira sushi Shut diariamente tabata tira 300 mil liter di awa di riol sushi i otro material den laman. E minister a duna òrdu pa sera Shut, pero a laga habrié átrobe despues ku e shafùrnan di e trucknan di awa sushi a protestá.

Sushedat di riol na Playa Kanoa

Sushedat di riol na Playa Kanoa

A bira kla masha lihé ku bashamentu di awa di riol sushi na diferente otro lugá riba e isla ta un problema. Banda di e bashamentu pa medio di trùk tin diferente lugá kaminda ta pipa di riol ta basha awa na laman. Asina e awa sushi di henter un bario manera Brievengat ta resultá den laman sin ku a limpié. Na kosta nort, pabou di Playa Kanoa i nort di Brievengat tin dos lokashon di basha awa sushi.

E ingredientenan kímiko i orgániko den e awa ku ta basha na laman ta afektá e bida den laman. Ekskremento humano ta dañino pa piská i koral. E enfermedat “Black Band Disease” ku a afektá parti di e koral kurasoleño, parse tin su kousa den mikrobio di sushi humano. Esaki ta pone ku e kalidat di awa pa landa na henter kosta sùit ta malu.

Awa sushi di riol  na Tera Kòrá

Awa sushi di riol na Tera Kòrá

Shut
Segun e minister ta e intenshon ku na februari ta sera Shut atrobe. No ta sigur si Klein Hofje ta kla pa hèndel e sushi e ora ei.

Outor Michelle da Costa Gomez