Kriminólogo Nelly Schotborgh | Potrèt: Dick Drayer

Kriminólogo Nelly Schotborgh | Potrèt: Dick Drayer

WILLEMSTAD – Nelly Schotborgh ta investigá froude públiko i korupshon den Karibe Hulandes. E kriminólogo a investigá kasonan di korupshon ku a bringa te den apelashon. Djaluna el a tene un presentashon na Universidat di Kòrsou.

Ku su investigashon pa e doktorá e ta spera di duna komprenshon di e e motibunan i kousanan di korupshon serka ámtenar ku un funshon públiko.

E investigashon di Schotborgh ta kalitativo i no ta bisa nada di e kantidat di korupschon riba Antia. No ta ripará gran parti di e froude públiko ku kometé òf e ta konosí si pero no serka Hustisia. I ora sí hiba kasonan Ministerio Públiko, einan tambe un selekshon ta tuma lugá.

Aparensha
Kasonan di korupshon ku sí ta bini dilanti wes hopi be ta trata di benefisio ilegal pa kompanianan ora di duna enkargo (13). Tambe envolvimentu den dunamentu di pèrmit ilegalmente pa atmití migrante ta yega korte (9). Labamentu di plaka (2) i estafamentu ku supsidio i onderstant (2) kasi nunka no ta bini dilanti wes.

Instanshanan ku a investigá
Kasi mitar di tur kaso di korupshon ta di man di polítiko i gobernante, polis i manager di NV di gobièrnu (55%). Un parti chikí ta riba kuenta di personal di prizòn (9%), duana (6%) i ámtenar di imigrashon. Hopi be ta persona ku ta lider, ku personalidat fuerte ku ta operá direktivamente, ku ta kometé e fayonan aki. Tin prosedura si den nan organisashon, pero nan ta prinsipalmente den lachi, meskos ku rapòrt i konseho. E organisashon en kestion kasi semper tin un atministrashon atrasá.
Serka kasi tur kaso di korupshon ta trata di reverensha pa outoridat, un sistema informal di menasa i represaya, i espesialmente un kultura di miedu i di keda ketu. Ámtenar ta wak otro banda i no ta bai kontra nan hefe òf nan minister, segun Schotborgh espesialmente pa skapa nan kurpa.

Perpetradó
Loke ta riparabel ta ku 75% di e perpetradónan ta hòmber, mayoria be ku un puesto di hefe i di edat riba 45 aña. Mayoria di nan tin un entrada promedio òf haltu, i segun Schotborgh ta masha remarkabel ku a menta nan nòmber anteriormente kaba den relashon ku froude i korupshon.
Den kasi tur kaso ora ku e kos sali ta ninga e korupshon òf ta relashon’é na kasonan polítiko hopi mas pió. Mayoria be ta sugerí ku a kometé e aktonan pasobra ta pa haña e mihó pa pueblo. Perpetradó hopi be ta hasi un yamada pa hasi mas investigashon pasobra nan ta bisa ku nan ‘no tin nada di skonde’.

Kousanan di froude públiko
E sirkunstanshanan den kua froude públiko ta tuma lugá ta ankrá den un sistema bon desaroyá di patronahe, liá na e eskala chikí di e islanan. Tin un desigualdat grandi di poder, kaminda ta atmirá outoridat.
Segun Schotborgh mester hasi hopi trabou ainda pa atendé ku froude públiko i korupshon. Tin bon desaroyo si mira e eksistensha di institushon ku ta forma e base di e estado di derecho, pero e fundeshinan ta suak. “E kaminda ta largu ainda.”

Outor: Dick Drayer