Trabounan di infrastruktura na Wechi |potrét: José Manuel Dias

Trabounan di infrastruktura na Wechi | potrét: José Manuel Dias

WILLEMSTAD – Lloyd Narain di Amigu di Tera i Defensa Ambiental ta sorprendé pa e rapides kon gobièrnu ta desaroyando Wechi, sin ku a kontestá e pregunta ta abase di kiko ta kuminsá konstuí. Segun Narain, “si no tin un plan di parselashon no por konstruí nada riba Wechi.”

For di e kaminda prinsipal pa bai Bandabou por opservá kon varios ekipo pisá di e kontratista ‘Aliansa Civil & Roadworks’ ta trahando kaminda i roinan riba e tereno di Wechi. E trabounan di infrastruktura i preparashon di e 134 hèktar di tereno a kuminsá na desèmber último i lo terminá na mei próksimo.

Un reportahe di José Manuel Dias

Dia 20 di ougùstus 2014 a hasi ‘groundbreaking’ pero ketu bai Wechi ta sin pèrmit di konstrukshon. Konforme e plan maestro den e promé fase lo konstruí 762 kas. “Nos ta kla pa kuminsá konstruí pero e pèrmitnan no tei”, asina Arthur Con, direktor di Fundashon Kas Popular (FKP) a bisa.

Plan di parselashon
Minister di Planifikashon Urbano, Earl Balborda ,a reakshoná hopi iritá riba e preshon ku FKP ta poniendo, i a splika ku no ta sin mas ta otorgá permit. “Nos a siña for di erornan di pasado i ta atendiendo Wechi ku e koutela nesesario pa evitá kasonan den Korte. Domeinbeheer a kaba ku e plan di parselashon i awor esaki ta na Servisio pa Planifikashon Urbano.”

Otro destinashon
Dia 11 di sèptèmber 1999 Konseho Insular di Kòrsou a kambia e destinashon di Wechi di ‘open land’ pa ‘witte vlek’. Esaki ta nifiká ku 80 hèktar di Wechi no ta kai mas bou di e ‘Eilandelijk Ontwikkelingsplan’ (EOP) i ta bini na remarke pa konstrukshon di bibienda. E desishon aki a sòru pa hopi opheshon.

Dia 7 di sèptèmber 2001, Gobernadó di e tempu ei, Jaime Saleh, a disidí pa medio di un ‘landsbesluit’ ku Konseho Insular mester tuma un desishon di nobo basá riba kontenido di e opheshonnan. Na 2003 gobièrnu a introdusí e “Eilandsverordening Ruimtelijke Ontwikkelingplan Curacao’ (EROC) den kual tin stipulá e prosedura ku mester kana.

Opheshonnan
Riba enkargo di DROV a organisá dia 15 di mei 2006 un oudiensia públiko kaminda interesádonan por a formulá nan opheshonnan kontra e desaroyo di Wechi. Habitantenan lokal, Amigu di Tera i NAAM huntu a formulá 140 opheshon. Den liñanan grandi e opheshonan ta basá riba tres punto: no a pone sufisiente atenshon riba e konsekuensianan pa e situashon di tráfiko, no a pone atenshon riba e gastunan di infrastruktura i no a tene sufisientemente kuenta ku e balor di naturalesa. Tambe e konsekuensianan pa ku uso di awa i e serkania di ‘landfill’ tabatin e interesádonan preokupá.
Segun EROC promé ku duna Wechi kualke destinashon mester hasi estudio riba e impakto ku esaki lo tin riba naturalesa, desaroyo di poblashon i bibienda. Sinembargo na 2009 Konseho Insular di Kòrsou a disidí ku ta duna Wechi un destinashon promé i depues ta laga hasi e estudionan nesesario.

Korte ta disidí
Esaki a pone ku Amigu di Tera i Defensa Ambiental a entamá un kaso kontra gobièrnu i a gana esaki den Korte di Promé Instansia. Pero Korte di Apelashon den su veredikto fechá 28 di mei 2012 a duna gobièrnu rasón.

Korte a huzga ku e organisashonnan ambiental tabata muchu prematuro den nan petishon pa para e desaroyo na Wechi i a huzga ku gobièrnu mester haña espasio pa por kumpli ku e kriterianan.
Mester a wak si e protokòl di EROC por keda kumplí: mester a pasa di nobo den e proseduranan di opheshon i esei ta rekerí tempu. Abase di resultado di un estudio nobo lo por wak si e desaroyo di Wechi ta nesesario.

Minister Balborda ta trahando riba un fórmula nobo pa emití e promé pèrmitnan pa Wechi, pero e organisashonnan ambiental ta keda insistí ku no por konstruí nada riba Wechi tantén ku no kumpli ku e prosedura di EROC.

Outor José Manuel Dias

Lesa mas: Wechi ya pa 25 aña tópiko di kontroversia