Na ougùstùs inspekshon di enseñansa for di Hulanda lo husga si kalidat di enseñansa a mehorá – potrèt: Elisa Koek

Na ougùstùs inspekshon di enseñansa for di Hulanda lo husga si kalidat di enseñansa a mehorá – potrèt: Elisa Koek

ORANJESTAD – Hulandes no ta e úniko idioma di instrukshon mas na Sint Eustatius. For di e aña di skol aki e promé klas di enseñansa sekundario riba e isla a kambia pa idioma ingles i e sistema Caribbean Examinations Council (CXC). Ku e èksámen Caribbean Secondary Education Certificate (CSEC) di CXC alumnonan despues di nan skol sekundario por sigui mas fásil pa edukashonnan regional.

“CESC ta é èksámen regional i ademas e ta rekonosé na Estádos Unídos”, coach dosente Mariëtte Zuijdgeest ta konta. Tòg ainda studia na Hulanda ta loke ta e ambishon na Statia.

Pa un estudio na Hulanda tin eksigensia èkstra. Alumnonan mester pasa èksámen den seis materia, entre nan hulandes, ingles i matemátika. Banda di esaki nan por sigui módulo pa laga e èksámen bira mes balido ku un diploma hulandes di Havo.

No opstante e eksigensianan èkstra, segun Zuijdgeest e alumnonan tin mas chèns ku introdukshon di CXC. “Antes tabatin alumno ku tabatin nivel di Havo, pero nan no tabata haña un chèns pa motibu di e barera di idioma Awor e barera aki no t’ei mas. Ademas ta ofresé hulandes komo idioma straño: ke men promé e alumno ta siña dominá hulandes i no ta inundé manera antes.

Traha duru
Shaquana Parish ta un alumno inundá. Ku dos aña di edat el a muda di Guyana britániko pa Sint Eustatius i na skol kontinuamente e tabata tratando di komprondé e idioma. “Mi tabata haña masha difísil i mi mester a traha duru.” Awor Parish ta den Havo 5 i otro aña e ke bai studia na Hbo na Hulanda pa despues sigui studia sikiatria. E no sa si e lo por a hasi meskos sin dominashon di hulandes, “E ora ei si e idioma lo por tabata un problema grandi. Di otro banda si mi traha duru lo mi logra.

Bekanan no ta igual
Maaike Patrick ta dosente hulandes na Gwendoline van Puttenschool. Semper el a duna hulandes komo idioma straño na Statia. E ta splika ku tin un diferensha grandi entre di dos idioma i idioma straño. “Un di dos idioma bo ta tende hopi rònt di bo i un idioma straño nò. Na Statia hulandes ta un idioma straño. P’esei mi ta duna lès ku hopi gesto i imágen, esei ta pertenesé serka un idioma straño.”

Pa Patrick e kambio pa ingles no ta nesesariamente un mehoransa. Espesialmente pasobra studia den Reino ta mas barata ku studia den regio. “Mayoria di e alumnonan ta bai studia na Kòrsou, Aruba òf Hulanda. Ei mayoria parti ta papia papiamentu i hulandes Aki kasi papiamentu no ta eksisti i hulandes tambe ta disparsé. Mester hasi e bekanan pa studiante igual.”

Eksigensia
Un otro opstákulo ta e dosente. Hopi dosente ta bini di paisnan di habla hulandes. Ta p’esei aki nan ta haña un kurso di un aña i mei di ingles. Na september e dosentenan mester pasa e Cambridge Proficiency. Ademas na ougùstùs inspekshon for di Hulanda lo evaluá si e kalidat di enseñansa a mehorá. Tòg ounke ku ainda tin hopi kos ku mester sosodé promé ku ougùstùs 2016, coach dosente Zuijdgeest ta positivo.

 

E transishon ta hasi sobra di e desaroyonan mas pisa si, pero si nos kambia algu, laga nos kambié pa bon mésora.”I otro aña e skol lo kumpli ku tur eksigensia di inspekshon di enseñansa? “Nos tin henter un aña ainda i nos traha duru, ke men den hopi aspekto, si.

Outor Elisa Koek