Ret Karibense ta trese un seri di artíkulo tokante e islanan di Hulanda Karibense, sinku aña despues di e renobashon estatal di 10 di òktober 2010. Riba e fecha ei a desmantelá Antia Hulandes i Sint Maarten i Kòrsou a bira pais outónomo den reino. For di e dia ei Boneiru, Sint Eustatius i Saba ta ‘munisipio ekstraordinario’ di Hulanda. Aruba tin e státùs outónomo for di 1986 i no tabata forma parti mas di Antia Hulandes.

Krusada ke mantené bèrdura fresku ku a krese lokalmente pagabel  – potrèt: Janita Monna

Krusada ke mantené bèrdura fresku ku a krese lokalmente pagabel – potrèt: Janita Monna

KRALENDIJK – Por ta e influensha di e supermerkado nobo of e ponementu di un preis máksimo riba produktonan di promé nesesidat, bahamentu di euro, un kompra mas skèrpi, ‘konkurensha mas agresivo’of un kombinashon di diferente faktor. Pero e diferensha den preis den supermerkado entre Boneiru i Hulanda a baha.

Na Boneiru tabata paga 53.51 dòler pa un garoshi di kompra ku 24 artíkulo. Un pan blanku hinté, aros, un bleki’bonchi, kuater bleki’tuna, kònkòmber, un kilo di galiña, te, habon di laba paña, papel di wc i otro produkto básiko. E mésun artíkulonan a kumpra na Hulanda pa 44.72 dòler. Si hasimentu di kompra na Boneiru un aña i mei pasá tabata 40 porshento mas karu, awor ta solamente 19 porshento.

Entrada di Bondigro

Entrada di Bondigro – potrèt: Janita Monna

Eksperiensha
E parti di mas grandi di e kompranan a hasi na Bondigro. E supermerkado koperativo a habri fin di aña 2013 i ta bende espesialmente produkto básiko. Pa hasi kompra na Bondigro no ta un eksperiensha manera na Van den Tweel, un di e otro supermerkadonan grandi na Boneiru, kaminda por ehèmpel tin un coffeecorner. Den e mangasina grandi di Bondigro ta skur i kasi tur produkto ta riba pallet of den kaha. Ta e preis ta atraé hende pa bini e supermerkado. Esaki un hòmber ta konfirmá ku a kaba di yega na kaha ku un garoshi yen yen di kompra. For di dia ku e supermerkado t’ei e ta sobra un tiki plaka atrobe fin di luna.

Mayoria hende ta hasi kompra na diferente supermerkado. “Pa mi produktonan básiko mi ta bai Bondigro, pero loke mi no por haña aki mi ta kumpra ei dilanti òf serka chines.” ‘Ei dilanti’ ta Warehouse, kaminda tin un asina yamá ‘garantia di preis di mas abou’: si un kliente haña e mésun produkto otro kaminda pa ménos plaka, e ta hañ’é pòrnada. Djei mésora e supermerkado ta kambia e preis.

Lokal
Supermerkado na Boneiru mayoria parti ta buska nan produktonan di Hulanda, Merka i Kòrsou. Hopi bia ta usa e preisnan di transpòrt pa splika e preisnan haltu na Boneiru. Pero sigur si ta trata di berdura fresku, ku hopi be ta karu ora trese nan djafó, último tempu ta produsí nan lokalmente i a bini alternativa mas barata.

Asina na Fundashon Krusada ta kria spinazi, rúkola, paksoi i speserei fresku. E proyekto bèrdè ta un proyekto pa pasa dia pa èks adikto. Ta bende e bèrduranan den un tienda chikitu riba e tereno, pero e spinazi di Krusada por kumpre pa 1.75 pa 250 gram den hopi supermerkado tambe. E galiñanan di e fundashon ta pone un dosein di webu pa dos dòler, e webunan di mas barata na Boneiru.

Krusada ke mantené bèrdura fresku ku a krese lokalmente pagabel

Krusada ke mantené bèrdura fresku ku a krese lokalmente pagabel

Si bo bira skina kumpra na e chines ta sali bo mas karu. Un paki’ lechi ta kosta mas ku dòbel ku na Warehouse, pero e blekinan di tuna na Supermerkado Zhung Kong ta mas barata ku otro kaminda. Tòg e tiendanan chines ta supermerkado di bario, kaminda hende ta bini ku no tin outo òf baiskel, pa buska nan kompranan mas leu. Pa e motibu ei Krusada ke pa den e supermerkadonan di den bario tambe tin bèrdura fresku pagabel.

Preis máksimo
Pa suavisá e preisnan na Boneiru i pa mantené e kompranan pagabel pa esnan ku entrada mínimo tambe, ainda tin un preis máksimo na vigor pa 36 produkto di promé nesesidat. Un kantidat grandi di supermerkado, di Van der Tweel te e chines di bario, ta bende por lo ménos un marka di e 36 artíkulonan aki bou di e preis máksimo. Klientenan por mira na e karchi hel di ‘Bon Kompra’ di kua produkto ta trata.

Un kilo di aros blanku no mag kosta mas ku 1.69, Ret Karibense a paga 1,34. Papel di WC tin un preis máksimo di 0.48 sèn pa ròl i por hañ’é pa 0.31 sèn, esei ta asta mas barata ku na Hulanda. E organisashon bonerianu di konsumidó Unkobon poko dia ei a bisa ku nan tin miedu ku ‘Bon Kompra’no por sigui eksistí. Gobièrnu a sigurá ku e proyekto lo haña kontinuashon.

Outor Janita Monna