Ret Karibense ta trese un seri di artíkulo tokante e islanan di Hulanda Karibense, sinku aña despues di e renobashon estatal di 10 di òktober 2010. Riba e fecha ei a desmantelá Antia Hulandes i Sint Maarten i Kòrsou a bira pais outónomo den reino. For di e dia ei Boneiru, Sint Eustatius i Saba ta ‘munisipio ekstraordinario’ di Hulanda. Aruba tin e státùs outónomo for di 1986 i no tabata forma parti mas di Antia Hulandes.

Sonia en Sheila Alberta

Sonia Baromeo i Sheila Albertoe | Potrèt: Deya Mensche

WILLEMSTAD – Fundashonnan ta hungá un rol signifikante den nos komunidat, unda nan ta identifiká i duna un aporte indispensabel durante situashonnan delikado na esnan mas vulnerabel. E sinku aña despues di 10-10-10 tabata marka pa insertidumbre pa e fundashonnan, unda e kambionan estatal i polítiko a trese un interupshon den atkisishon di fondo.

Según Sonia Baromeo, kende a traha na AMFO fo’i su inisio, i despues a bai traha na Reda Sosial, gobièrnu di Kòrsou no tabatin un vishon klaro pa determina kiko ta bai hasi ku e situashon sosial. Según Sheila Albertoe, direktora di Bos di Hubentut, durante e periodo akí no tabatin un bon komunikashon ni aserkamentu entre gobièrnu i organisashonnan no gubernamental.

Varios fundashon tabata depende kompletamente riba fondo di AMFO, i e konsekuensia di e interupshon di kontinuidat finansiero, pa falta di planifikashon en general pa ku 10-10-10, tabata devastador pa hopi fundashon. Hopi mester a kòrta den nan presupuestonan i para sierto proyektonan pa sobrebibí, i otro asta mester a sera nan portanan.

AMFO tabata un fondo ku Hulanda a krea na aña 2007 pa sinku aña, pa yuda kombatí pobresa na Antias, i su terminashon no tabatin nada di haber ku 10-10-10. “E fondo tabata haña 23 mion florin pa aña, i despues di sinku aña, Hulanda a hinka kasi 100 mion florin den nos komunidat”, Baromeo a splika. Según Baromeo, Hulanda a pone e kriterianan i a stipulá kon e sèn mester a keda dividí.

E akuerdo entre e gobièrnunan di Hulanda i Antias tabata, ku ora Hulanda stop e finansiamentu, kada gobièrnu lo a tuma over nan respektivo parti. Den kaso di Kòrsou esei ta 8 mion florin pa aña. “Ku Gobièrnu di Kòrsou spesífikamente a palabra ku e sèn ku lo a sobra di USONA i AMFO, huntu ku un kontribushon di dos mion florin di gobièrnu di Kòrsou, lo a keda usa komo fondo transitorio. Despues a determina ku Reda Sosial lo ta e organisashon ehekutivo”, Baromeo a splika.

Según Natalie Bulo-Daal, koordinadó di fundashon Kompa Nanzi, AMFO a advertí na tempu ku nan lo stop di duna subsidio. “Di nos parti, nos a purba tur kos, i asta a bishitá Hulanda pa papia ku varios instansia i fondo pa wak si por a yega na finansiamentu. E respuesta tur kaminda tabata mes un kos, Hulanda no ta duna sèn, pasobra Kòrsou mes ta responsabel pa su fundashonnan”, ela splika. Na final di 2013, Promé Minister Asjes, Minister Plasterk i Reda Sosial a firma un protokòl, unda esaki lo a tuma over e aproksimadamente trinta proyekto di AMFO. Según Rudy Wijngaarde, kolaboradó di Reda Sosial, e sèn a yega na yanüari 2014 i mas ku nobenta porshento di petishon a keda aprobá.

Según Bulo-Daal, ainda e situashon ta tenso pa hopi fundashon, ya pa motibu di sèn, no por yuda esnan más vulnerabel den nos komunidat. Konsekuensia di e interupshon finansiero pa Kompa Nanzi tabata ku nan mester a sera nan filial na Buena Vista unda mas ku binti hende di e bario a pèrdè trabou i aproksimadamente nobenta mucha tabata haña asistensia. Según Albertoe, tin un persepshon den komunidat ku ora lanta un fundashon, gobièrnu ta obliga pa sostené esaki outomátikamente. “Alkontrario, p’esei bo ta un organisashon no gubernamental i bo mester proba bo derechi di eksistensia i tin un produkto duradero pa asina komunidat sostené bo”, ela splika.

Segun Albertoe, inisiativanan manera plataforma di Hubentut, kual Reda Sosial ta supervisa finansieramente i Bos di Hubentut ta forma parti di dje, ta un bon komienso. Finalmente Wijngaarde a indiká ku pa aña 2016, ya Reda Sosial a entrega su presupuesto unda nan pidi gobièrnu pa reserva mas ku 8 mion florin pa e proyektonan.

Outor Deya Mensche