Segun entomólogo Seferina sangura por transmití kasi kada enfermedat ku ta sirkulá pa Kòrsou

Segun entomólogo Seferina sangura por transmití kasi kada enfermedat ku ta sirkulá pa Kòrsou

WILLEMSTAD – A konstatá e promé kaso di Zika na Kòrsou. E susesor di dengue i chikungunya pa algun tempu ta kousa tenshon pasobra a sali ku na Brazil 3500 beibi a nase ku microcefalie, un kabes muchu chikitu. E malesa hopi bia ta kousa limitashon intelektual i probablemente ta liá na e virùs di Zika.

Lástimamente Zika probablemente no ta e último enfermedat di sangura. Segun entomólogo Gisette Stefania nos por ferwagt tur sorto di vírùs den e region.

Zika tabata aktivo na Asia i Áfrika, pero durante di e Kampeonato Mundial na Brazil e vírùs a biaha huntu ku e fanátikonan di futbòl. Ke men e chèns ta grandi ku e vírùs ta aktivo kaba algun tempu den e region aki, pero komo ku e síntomanan parse chikungunya, ta awor numa ta mira e relashon.

Kon i pakiko zika tin influensha riba kresementu di un beibi promé ku e nase, ta investigá ainda. Seferina ta palabrá esaki hopi ku su koleganan internashonal. “Ta trata di e idea di un binimentu huntu di diferente vírùs”, e ta konta. “Por ehèmpel si un hende tin dengue, tres aña despues e haña chikungunya i un aña despues zika, tin tres diferente vírùs ta sirkulá den su sanger. E kombinashon por manifestá síntoma nobo i inesperá ku no ta pará den e literatura.”

Alerta
Pa turista entretantu zika ta un motibu pa kanselá nan vakashon. Charlotte Bijenveld-Sneyers ku ta na estado, a buk kaba pa Kòrsou, pero e no ke tuma e riesgo. “Un vakashon no ta bal un kulpabilidat pa bida largu i un yu ku un hèndikèp. Lástimamente nos a pèrdè nos plaka, pero salu no por kumpra ku plaka.” Ginekólogonan tambe ta alerta riba zika. Riba nan propio inisiativa den kolaborashon ku otro spesialista nan a establesé un protokòl pa e vírùs. E deliberashonnan tokante di esaki ta tuma lugá e siman aki mes.

Otro vírùs
Meskos i dengue i chikungunya ta e sangura Aedis Aegypti ta transmití zika. E sangura aki ta gusta brui den awa pará ketu (awa bieu). Ke men ta importante pa kita e lugánan di brui aki sino zika, pero tambe otro vírùs, ta plama masha lihé. “Malaria, kentura hel òf asta e vírùs West Nilo no ta ekskluí”, Seferina ta bisa.

Segun e entomólogo kasi tur enfermedat ku ta sirkulá ainda i ku ta transmití via sangura por yega Kòrsou. “A establesé e vírùs West Nilo na Estádos Unídos. Si solamente un sangura òf un hende kontaminá yega Kòrsou e vírùs t’aki. Pa evitá epidemia, mester bini akshon profeshonal di bèrdè mes.”

Bishitá bario
GGD na ougùstùs a tene un akshon di limpiesa pa eliminá e lugánan di brui. Tambe kontroladónan ta bai den bario pa kontrolá si hendenan ta kuida e lugánan di brui. “Nos ta purba hasi hende konsiente” Sirving Keli, kabes di GGD, ta bisa. No ta parti but. “Por lo pronto nos ta traha for di e punto di bista di splikashon. Si un hende pa malu no koperá, nos lo parti but, pero esaki ta pidi hopi preparashon.”

Tambe a lanta un tim multidisiplinario i a parti foyeto di zika. Hende ku rémbak normalmente por buska abate, un larvisidio ku ta mata larva di sangura, na e sitionan di GGD. Pero a resultá ku e produkto a kaba aworakí. Nos ta lucha ku un problema di stòk, ma nos ta trahando duru pa solushoná esaki.”

Segun Keli tin un notisia positivo: e punto kulminante di e temporada di áwaseru a pasa. “E temporada di áwaseru ta multipliká e punto di salida ke men esaki awor ta ménos. Pero e enfermedat lo plama lokalmente sigur.”

Outor Elisa Koek