Investigadó Hans Bellaart – potrèt: Pieter Hofmann

Investigadó Hans Bellaart – potrèt: Pieter Hofmann

UTRECHT/DEN HAAG – Hulanda su kuido di salubridat síkiko (ggz) ta konektá mihó ku hulandes étniko ku ku antiano. E peliger ta por ehèmpel ku un hende su desendensia kultural tin influensha riba diagnósis i resultado di tèst.

Segun un factsheet di e Plataforma di Konosementu Integrashon i Komunidat antiano kompará ku otro grupo étniko ta hasi relativamente hopi uso di ayudo di hóben. E ayudo aki no tur ora ta pas presis; segun investigashon di Hans Bellaart i Abdullah Pehlivan¹ tin diesshete faktor ku ta limitá ayudo di ggz na hende ku un desendensia no hulandes. Mitar di e faktornan ta relatá na e instanshanan di ggz, e otro mitar na e hendenan mes.

Bellaart, investigadó di e instituto Verwey-Jonker: “Idealmente tur hende lo mester tene kuenta ku diversidat, pero no ta e kaso.” P’esei tin instansha ku ta traha for di un perspektiva interkultural. Un di e organisashonnan ei ta i-psy, un instansha di ggz pa hende ku un desendensia no oksidental.

Sikiatra Edsel Kwidama

Sikiatra Edsel Kwidama

Edsel Kwidama ta sikiatra i miembro di Konseho di Direktiva di Grupo Parnassia, di kua i-psy ta forma parti. “E hendenan ku ta traha aki konosé e kultura di por ehèmpel un buskadó di ayudo turko òf marokano. Si ta nesesario hende por konta nan relato ku ayudo di un intérprete den nan idioma materno.” Segun e no t’asina ku hende djis pa motibu di un barera di idioma ta bai i-psy.

Rhona Eustatius, sikólogo di mucha i hóben na i-psy De Jutters: “For di e intake nos ta wak bon kiko ta un hende su konteksto, i nos ta traha un mapa di por lo ménos tres generashon di famia di e persona konserní.”

Kwidama ta enfatisá ku e perspektiva interkultural no ta hopi diferente di e sikiatria normal, solamente e ta añadí un dimenshon kultural. “Pasobra e pedido di ayudo ta diferente i e konteksto tin bia no ta kla, nos ta traha ku lista di pregunta sensitivo pa kultura. For di e promé bia ku nos topa nos ta inkluí un hende su desendensha kultural.”

Lista di pregunta
Hopi bia e klientenan mester yena lista di pregunta na e intake. Esakinan hopi bia ta kompliká i kasi nunka no ta liber di kultura. Bellaart: “E listanan di pregunta hopi bia a tèst nan solamente riba un grupo oksidental. Mucha ku un pasado di migrashon pa e motibu aki hopi bia ta skor mas abou riba tèst di IQ. Ta eksistí tèst si pa un públiko multikultural, pero no ta usa nan tur ora.”

E diagnóstika tampoko no ta liber di kultura. Minoria étniko p’esei tin mas chèns pa haña un diagnósis robes. Serka antiano ta konstatá skitsofrenia ku mas frekuensha ku serka hulandes étniko. Segun Kwidama esaki por sosodé pa motibu di un malentendementu kultural. “Na Kòrsou brua ta basta normal.Tin hende ta kere den spiritu malu òf nan ta tende bos di nan antepasadonan, pero nan no ta malu. Na Hulanda e ora ei nan ta pensa riba un sikósis. E ora ei nos ta mas kouteloso ku dunamentu di remedi. Si bo no inkluí un hende su konteksto i si bo mes no tin e desendensia ei, bo tin mas chèns di hasi un diagnósis robes.

Pa algun malesa ta nesesario pa konosé un hende su historia di famia ampliamente i serka minoria étniko esaki hopi bia no t’ei. Pa e motibu ei ta keda sin konstatá sierto enfermedat. No tin sifra eksakto di diagnósis robes serka hulandes di desendensia no oksidental.

Brel kultural
E interes pa sikiatria interkultural ta oumentá. Kwidama: “Último añanan a desaroyá tèst sensitivo pa kultura – manera screening di demensia cross-kultural – pa asina e deformashon den e test sali ménos, pero por mihó. Ta importante ku yudadónan ta bira mas kompetente kulturalmente i mas konsiente di nan propio brel kultural.

E instanshanan di ggz aktual mester bira mas inklusivo, Kwidama ta haña. “Ta fèrfelu, pero e personal mester representá e diversidat den komunidat.” Asina konosementu di un sierto desendensia kultural lo bira mas grandi, e ta spera.

Kaminda ta nesesario i-psy ta duna un empuhe na esaki. Kwidama: “Den e fail elektróniko di pashènt nos ta traha espasio pa preguntanan kultural. Si bo no hasi nan, bo no por sigui. Asina bo ta haña e fókùs riba konteksto bèk den e plan di tratamentu

Outor Pieter Hofmann

Lesa parti II aki: ‘Mayornan antiano tin miedu di jeugdzorg’

¹Bellaart, H. en Pehlivan, A. (2011). Met één hand kun je niet klappen. Migrantenorganisaties en jeugdvoorzieningen werken samen aan toegankelijke hulp voor migrantengezinnen. Utrecht: FORUM.