E sangura Aedis Aegipti, konosí tambe komo sangura di Yellow Fever, ta transmití Zika, Chikunguña i Dengue – potrèt: Elisa Koek

E sangura Aedis Aegipti, konosí tambe komo sangura di Yellow Fever, ta transmití Zika, Chikunguña i Dengue – potrèt: Elisa Koek

WILLEMSTAD – GGz (Asuntunan di Salubridat) ya pa basta siman no tin tur sifra di e kantidat di kontaminashon ku Zika. Asina Izzy Gerstenbluth, epidemiólogo na GGz ta konta. “Nos ta usa sifranan di diferente laboratorio i esaki por tarda un tiki. Mi ta kalkulá ku aktualmente tin un 300 kaso konfirmá, pero esei ta na idea. Ademas e kantidat berdadero probablemente ta sinku bia mas haltu.”

Segun Radjin Steingrover, mikrobiólogo na Sentro Analítiko Diagnóstiko (ADC) ku ocho sentro di kue sanger na Kòrsou, ta pasa e raportahenan un bia pa luna. Tambe e ta skèptiko tokante e sifranan i ta splika ku nan no ke men muchu. “Entretantu nos sa ku serka un parti di e pashèntnan di Zika no por detektá e viro niun ora.”

Gerstenbluth ta enfatisá ku ainda no tin masha konosementu di Zika, ni tampoko di Chikunguña. Tur dos enfermedat ta relashoná na e síndroma di Guillan Barré. “Pero otro enfermedat di infekshon manera Dengiue of grip ku habrimentu di barika por kousa esaki.” Na Korsou e síndroma ta téi relativamente hopi i p’esei pashènt ku síntoma di Dengue, Chikunguña i Zika ya pa aña ta konta nan i warda nan datonan.

Bishita na kas
Si manda un hende laboratorio pa un tèst, mesora GGz ta risibí un notifikashon i ta bai hasi bishita na kas. “Nos no ta warda e resultado mas”, Gerstenbluth ta konta. “E echo ku un dòkter a pensa ku ta un vector-borne disease, ta sufisiente pa laga kuido higiéniko bai wak si tin lugá ku por brui. Si ta trata di un public health response, esei ta permisibel i nesesario.”

No por detektá
Na ADC te fin di yüni mas o menos 700 hende a tèst pa Zika, i 161 tabata positivo, pero e balor di e tèst ta limitá. No por detektá Zika mas i entretantu a sali ku seka sierto hende no por mira e viro mes. “Ora nos a tèst riba antikurpa, nos a mira ku hende ku a tèst negativo riba Ziko, despues tabatin antikurpa tòg”, Steingrover ta konta. Nan ta reakshoná diferente òf nan tin un otro forma di e viro.”

For di luna pasá tin un tèst optenibel ku ta detektá antikurpa. Pero no ta rekompensá e tèst aki ainda, pasobra e palabrashonnan ku SVB no a kaba ainda. Si un hende ke hasi e tèst tòg ta kosta 250 florin.

Hende muhé na estado
Na Kraamkliniek ta manda tur hende muhé ku keho mesora ginekólogo pa un tèst. Pero aki tambe tin e chèns ku e persona ta pertenesé na e 80 porshento ku no tin keho. “Ta p’esei nos ta hasi un eko èkstra na 33 siman”, e partera Amanda Adriaansen ta konta. “Te awor nos no a mira nada partikular ainda.”

Entretantu tin muhé na estado sí na Kòrsou ku tin e viro di Zika. Segun Gerstenbluth ainda no a raportá kaso di mikrosefalia relatá na Zika. E ta bisa ku e chèns ku tin kambio signifikante ta chikí. “E frekuensha ku ta ferwagt ku tin mikrosefalia relatá na Zika ta un den 2000 nasementu. Loke ta e estadistikanan, poko lo kambia, pero esaki no ta kita ku ta malu pa esun kaminda sí esaki ta e kaso. Kada kaso ta un di mas.”

Outor Elisa Koek