Portrèt: Deya Mensche

WILLEMSTAD – Fundashon Skol Humanista na Papiamentu e aña eskolar binidero 2018-2019 ta lansa e trayekto pre-universitario bilingwe ingles i papiamentu. E trayekto ta igual na havo i vwo.

Lo duna 50 porshento di e materia na ingles i 50 porshento na papiamentu. Ta tuma e èksamennan na ingles.

Un reportahe di Deya Mensche

Poko tempu pasá e fundashon a tene un charla ku profesor Rick de Graaff, espesialmente pa dosente ku interes pa enseñansa bilingwe. Aki De Graaff, katedrátiko den Didáktika di Idioma Estranhero i Enseñansa Bilingwe na Universidat di Utrecht, a trata e relashon entre idioma i enseñansa profeshonal.

Profesor Rick de Graaff. Potrèt Deya Mensche

Papiamentu den enseñansa
Segun De Graaff papiamentu tin un lugá importante den enseñansa lokal, huntu ku hulandes i ingles. E ta kere ku por tin bentaha grandi pa e desaroyo kognitivo i sosial di un alumno pa haña enseñansa den su idioma materno: “Esaki ta masha importante pa e desaroyo di e identidat di e mucha”, De Graaf ta enfatisá.

E direktor di Skaih, Ronnie Lauffer, ta satisfecho ku e charla tabata bon bishitá pa dosentenan i ku minister di Enseñansa Marilyn Alcalá Wallé tambe tabata presente. Mas ku 10 aña kaba e fundashon ta hasiendo e preparashonnan pa introdusí un trayekto pre-universitario bilingwe na Kòrsou. “Na 2015 a tuma e desishon pa kuminsá ku un havo i vwo na papiamentu i na 2018 nos ta kla pa introdusí esaki”, Lauffer ta bisa. E edifisio di skol nobo na Emmastad ta kla kaba for di 2015.

E trayekto di introdukshon último añanan tabata bai difísil, pasobra mester a tene tur èksamen di havo i vwo na hulandes, i tabata masha difísil pa haña material adekuá na Papiamentu. Pasobra e Ofisina Hulandes di Èksamen tin miedu ku nan no por garantisá e nivel di e èksamennan, no ta tradusí e èksamennan na ingles òf un otro idioma.

Ronnie Lauffer i Humphrey Senior. Potrèt: Deya Mensche

Humphrey Senior, kordinadó di ‘Konstruyendo Futuro’, e programa di introdukshon universitario bilingwe di Skaih, ta kere ku por prepará e alumnonan kompletamente na papiamentu. “Pero e enseñansa avansá hopi bia ta na ingles. P’esei nos a skohe pa añadí ingles komo idioma di instrukshon.”

Tambe Skaih a skohe pa usa e èksamennan di ‘Caribean Examination Council’, un instansha na Barbados ku ta traha èksamen pa henter área karibense. E council ta rekonosé pa NUFFIC, ku ta evaluá e èksamen pa gobièrnu hulandes.