DEN HAAG – E búskeda di gobièrnu di Kòrsou pa invershonista nobo pa refineria Isla te awor no tabatin niun resultado. Pero asta si haña un invershonista nobo, ekspertonan ta duda si pueblo riba e isla lo haña airu mas limpi.

“E refineria ta asina mal mantené ku e ta serka di bash’abou. Pakiko un kompania lo invertí den dje ainda?”, Sven Rusticus di Green Town ta puntra su mes.

Añanan largu a violá derechonan humano na Kòrsou ku e emishon venenoso di e refineria.,segun Tweede Kamer. Den e barionan kaminda e airu sushi ta baha e kasnan a pèrdè koló i riba e hèkinan di heru por mira un reakshon kímiko bèrdè. Diferente habitante a haña enfermedat króniko i anualmente tin asta morto ta kai pa e motibu aki.

Relashon di odio i amor
Bou di pueblo e relashon a bira un di odio i amor ku e hürdó venezolano di e refineria: PdVSA. Pasobra kaminda gobièrnu hopi bia no tabata yuda ku spònsermentu di proyektonan di kultura, pobresa i skol, e refineria sí tabata hasi esaki posibel. P’esei no opstante tur skandal medio-ambiental PdVSA ku orguyo ta usa e lema ‘ku kurason pa komunidat’.

E mandatarionan i ámtenarnan kurasoleño ya pa añanan kaba aparentemente no ta kapas pa aktua kontra PdVSA. Aktualmente tampoko, promé minister Rhuggenaath ta atmití den un entrevista. “Ta posibel ku e gobièrnunan anterior tabatin miedu pa e konsekuenshanan, si e kompania no reakshoná bon riba sierto mantenshon di norma. Pero lo mi no yama esaki poder polítiko.”

“No por konfia e chinesnan i Venezuela no por”

Rusticus ta kere ku polítika na Willemstad tin miedu di un rebelion bou di pueblo. “Pero e bentaha aktual ta ku gobièrnu por bisa ku nan a purba tur sorto di kos. No por konfia e chinesnan i Venezuela no por.”

Huntu ku Green Town Rusticus ta trata shete aña kaba pa konvensé polítika na Willemstad pa sera e refineria i konstruí un siudat kompletamente nobo i duradero. Pero meskos ku gobièrnunan anterior, promé minister Rhuggenaath tampoko no ta mira esaki sosodé: por lo pronto e ke trata di modernisá e refineria i e ta sostené e plannan di GreenTown ‘podisé riba término largu’.

Mantenshon di e normanan medio-ambiental
“Nos meta ta pa kompanianan otro aña bai tene nan mes na e norma aktual”, e promé minister ta bisa ku firmesa. “Nos ta kombersando kaba ku e refineria pa mira ki invershon nan ta bai hasi pa por mantené e normanan. Ta hasi midimentu i ta trein ámtenar. Lo bini mantenshon di norma.”

“Nunka na Kòrsou no tabatin e boluntat di mantené norma”

Meskos ku Rusticus, Arjan Linthorst di Stichting Schoon Milieu (Fundashon Medio Ambiente Limpi) tampoko no ta mira e promesa di promé minister bira realidat. “Nos a hiba masha hopi kaso kaba. Pero mantenshon di norma ta dependé di poder i boluntat. Kòrsou no por: e ta un isla chikí i ora ei ta difísil pa gobièrnu mes ekipá e mantenshon.”

“Pero mester tin e boluntat tambe pa mantenshon i esaki Kòrsou no tabatin nunka”, Linthorst ta bisa. “Pasobra e ekspertisa tékniko por regla den un fregá di wowo ku solamente un petishon chikí na Gobièrnu di Reino.”

Pakiko anto promé minister Rhuggenaath ta kere ku mantenshon di e normanan di medio ambiente bou di su gabinete sí lo logra na 2018? Kisas pasobra e promé minister no tin otro opshon. “Nunka no tabatin un kontratashon públiko”, e ta konta. “Mi no por mira kiko ta e alternativanan, pasobra no tin”, asina Rhuggenaath ta bisa.

Notisia di gaña-gaña
E chèns ta grandi ku lo para e negoshashonnan pa e tumamentu ofer di e refineria pa e kompania di estado chines Guandong Zhehnrong Energy (GZE). Gobièrnu di Kòrsou riba Radio Direct abiertamente ta duda e salubridat finansiero di e kompania aki. GZE ta persistí ku notisia tokante nan estado finansiero malu ta notisia di gaña-gaña.

Si e kompania estatal chines kai afó, promé minister Rhuggenaath ta spera ku e hürdo aktual di Venezuela, PdVSA, lo sigui temporariamente. Komo solushon di emergensia, te ora haña un hürdó pa e desenionan binidero. Pero e senario aki tambe ta fofo mirando e situashon finansiero negativo di PdVSA i e menasa resien di e presidente venezolano Nicolás Maduro pa bòikotiá e isla.