Portrèt: Roelie van Beek

WILLEMSTAD – E Concentrated Animal Feeding Operation (Cafo) ku bestia kolombiano no ta bai e área den interior Dam Pretu na Bándariba. Segun e lider di e proyekto Arthus Parris e área aki no ta adekuá pa gòrda mil baka i tres mil karné i kabritu.

E bendementu di bestia Curafresh Meat BV ta preferá plantashi Patrick, na altura di Barber, pegá ku kosta. Cafo mester bai pegá ku laman, Parris ta bisa na nòmber di Curafresh Meat BV. “Nos mester di e awa di laman pa e bakanan.”

Banda di un tanki di awa di bebe ta bini un instalashon pa purifiká awa kímikamente kontaminá, esun promé di Kòrsou, asina e lider di e proyekto ta splika. Nos ke tur awa ku a usa kaba na Kòrsou pa usa di nobo den kultivashon di kuminda pa bestia.

E proyekto Curafresh Meat ta den koperashon ku gobièrnu i ta wanta riba e pensamentu ku por usa mèst di baka pa produkshon di gas biológiko.

‘Añanan di preparashon’
Segun Wendel Alberto ku ántes tabatá kria baka na Bándabou, tin hopi problema ku e proyekto aki. “E hendenan di Curafresh Meat a bini serka mi ku pregunta. Mi a splika kiko mester pa kubri e riesgonan pa salubridat públiko i medio ambiente. Esaki ta tuma añanan di preparashon i ta kosta masha hopi plaka.”

E invershonistanan kolombiano tin seis mion disponibel pa harma e plantashi. E bùdjèt aki mester kubri stal, depósito, kaminda di warda kuminda di bestia, instalashon di desalinashon i distribushon di awa di laman, un fábrika pa limpia e awa shushi, mashin pa prosesá e mèst pa e bira gas biológiko i un fòrnu pa kima e kadavernan di bestia ku enfermedat.

“Seis mion?” Alberto ta bisa. “Esei no ta sufisiente di niun manera. Baka ta kosta hopi plaka. I suèldo di labor ta haltu na Kòrsou. Esaki ta bira un empresa karu.”

Mèst
Parris ta indiká ku mas tantu posibel lo hasi uso di naturalesa. “Ta krea lugá ku sombra pa medio di plantamentu di palu.” Alberto ta premirá ku e orina i mèst di e bakanan ta trese problema. Un baka ta produsí 30 liter di mèst pa dia. Den un luna Cafo ta generá 900 mil liter di mèst.

E bakanan mester di 150 mil liter di awa di bebe tur dia. “Kiko ta pasa ku tur e salu ku a saka for di awa di laman? “, Alberto ta puntra. “Bo no por basha esaki riba tera ni den laman sino tur kos ku tin ei ta muri.”

Parris ta bisa ku pa tur problema tin un solushon. E distansha di e plantashi Patrick te na e abatuar na Parera e no ta haña inkombeniente. “Na Colombia e bakanan ta biaha seis dia, aki nan ta yega abatuar den mei ora.” Un parti di e karnénan i kabritunan lo por bai e abatuar na Barber. “E proyekto aki ta bai trese hopi empleo”, Parris ta finalisá.

Curafresh Meat ta kla pa kuminsá na ougùstùs ku e ekipamentu di e tereno i e konstrukshon di e stalnan. Parris ta ferwagt ku sinku luna despues ku pone e promé pieda e kompania por trese e bestianan Kòrsou.