Portrèt: Elodie Kint

WILLEMSTAD- Den un komunidat chikí manera Kòrsou ta difísil pa aspirá pa periodismo kompletamente independiente. Difísil si, pero no imposibel. Riba esaki tur miembro di pènel tabata di akuerdo durante un selebrashon di e di sinku aña di eksistensia di Ret Karibense djaweps na Kòrsou.

Periodistanan Jo Anne Da Costa Gomez (TV DIRECT), Oscar van Dam (ANP, Extra, Paradise FM), Yves Cooper (periodista independiente) i Mavis Albertina (Nos Pais TV) durante e diskushon di pènel a laga nan lus bria riba e kalidat di medionan di komunikashon – media – na Kòrsou. I ounke den nan argumentonan kada un di nan ta hinka nan propio matis, den liñanan grandi nan ta di akuerdo ku otro.

Asina na tur ta rekonosé ku ta difísil pa keda ophetivo riba un isla ku solamente 160 mil habitante. Notisia masha lihé ta toka amigu, famia òf otro konosí. Pasobra tur media ta komersial, e doño di e propaganda tin hopi influensia. I no ta un eksepshon ku e doño di un medio mes tambe ta traha na redakshon, loke por trese konflikto di interes.

Keynote speaker i investigadó Renske Pin ta papia tokante e konklushonnan di investigashon anterior di independensia di media na Kòrsou.

Bon periodismo kontra mal periodismo
Unesco i Transparancy International a toka problema asina kaba den e rapòrtnan ku nan a presentá na 2013 i 2016. Pero durante e enkuentro djaweps a resultá ku a hasi masha poko ku e rekomendashonnan. Tòg e miembronan di pènel – ku mes ta bisa ku nan ta aspirá independensia – tin kurashi pa soña di un ambiente periodístiko mihó.

Ku eksepshon di un: Yves Cooper, ku pa e motibu ei a bira periodista independiente. E ‘mal periodismo’ segun e, a gana e lucha di e bon. I segun Cooper mes, el a aseptá esaki. “Media ta dependé di entrada di propaganda. Media periodístiko a bende nan integridat na komèrsio”, e ta bisa ku sertesa durante e enkuentro.

No ti sensura
Oscar van Dam no ta bai kontra dje, pero alabes e ta bisa si ku e ta mira un banda kompletamente diferente di e medaya. “Mi eksperensia ta ku hopi periodista ta traha masha duru pa trese notisia. Kisas tur hende no ta ophetivo semper. Pero dankidjos nos tin e posibilidat pa komo prensa trese loke nos ke. Sigur no tin sensura.”

Mavis Albertina di Nos País TV ta ménos pesimista. Segun e periodismo independiente ophetivo na Kòrsou por eksistí masha bon. “Si bo tin integridat i si hende konfia bo”, e ta pone komo kondishon. Hende mester sa ku bo ta kumpli ku bo palabra. I si esei ta kla, nan no tin nada mas di duda. Nan ta djòin bo di mes.”

Sirkulo visioso
Segun Jo-Ann Da Costa Gomez e kos no ta asina simpel. E ta menta algun sírkulo visioso ‘ku media na Kòrsou no ta logra sali afó’. Manera e pedido i oferta di notisia – “Hende gusta ora periodista hasi pregunta sugestivo.”Ta prensa mes a reforsá e mal nòmber ora nan papia malu di otro den nan notisianan. Anto tin tambe e kresementu di social media ku ta duna fake news un podio.

Si ta na Da Costa Gomez mester kibra e sírkulonan ei promé. E ta djòin un di e rekomendashonnan ku UNESCO a hasi kaba na 2016: Uni periodistanan. “Pa krea un sorto di ‘kódigo di kondukta’ i motivá otro miembro di prensa pa tene nan mes na esaki. “Ku un ‘bloke kombativo grandi’ ku ta para pa balor periodístiko un kambio por djis kuminsá sosodé, Da Costa Gomez ta bisa ku speransa.

Ret di periodista>

Frans Jennekens, hefe di diversidat na NTR (di kua Ret Karibense ta forma parti) den su spich di apertura a bisa ku e ta ‘spera ku Ret Karibense den futuro por bai hunga un papel den e kalidat di periodismo na e islanan den Área Karibense i den Reino’. “Mi ideal ta pa nos bira un ret pa periodista”, segun Jennekens, i ku e deseo aki el a djòin e deseo pa uni di e pènel.

Jennekens ke organisá mas enkuentro kaminda periodista por kòmbersá ku otro. Tambe e ke trein periodista i tur aña duna algun talento lokal hóben e oportunidat pa siña e trabou den práktika. “Asina nos ta spera di koperá na e kreamentu di notisia ophetivo na Kòrsou. Pasobra mi ta keda para ‘riba ku esei ta importante pa demokrasia.”