Portrèt: Pixabay

DEN HAAG- Atrobe tin problema den kuido na kas na Hulanda. Atrobe tin trahadó kurasoleño ku ta akusá nan dunadó di trabou di defroudashon i eksplotashon. E bia aki tambe ta trata di hende ku a reklutá na Kòrsou. Ta kiko ta bai malu?

Gabinete di Kòrsou resientemente a konsehá e habitantenan di e isla pa kontrolá e palabrashonnan ku dunadó di trabou na Hulanda bon promé ku biaha bai Hulanda i asina evitá desapunto. Pero ku e Yu di Kòrsou Mayra i su yu muhé Rachel (21) tòg a bai malu.

Despues di dos luna di periodo di prueba nan dos a resultá riba kaya desilushoná i sin kas, sin entrada i sin futuro na Hulanda. ‘Nan no ta un eksepshon’, miembro di konseho munisipal Yvette IJpelaar di Waalwijk ta bisa. “Último tempu kada dos siman ta yamá mi na telefon ku e tipo di relato asina.” E liña kòrá den e relatonan ta un kontradikshon di promesa, ekspektativa i na final e realidat marga di e eksistensha komo hende ku entrada mínimo na Hulanda.

‘Nan a atraé nos pa bini aki ku palabra dushi. Nos a laga tur kos atras i awor nos a keda sin nada’
-Mayra i Rachel

Na Kòrsou e instansha pa kuido na kas a primintí nos ku nos lo haña un trabou bon pagá den kuido na kas, un kas di hür i ami lo por a kaba mi estudio aki na Hulanda”, Rachel ta konta. Pero únabes na Hulanda Rachel i su mama ta haña un kòntrakt di sero ora, dia di trabou di 15 ora òf mas i no tin e posibilidat niun ora pa kaba un estudio. A gaña nan?

‘Nò’, nan èks dunadó di trabou ta bisa*. “Semper nos tabata honesto i transparente tokante e tipo di kòntrakt ku na lo a haña aki. No tabatin kuestion di kas di hür tampoko, pasobra esei nos no tin. Pero pasobra nan mes no tabatin nada nos un hür un di nos mes kasnan ku nan temporariamente.”

Un imágen muchu prometedor
I e dianan di 15 ora di trabou? “Esei ta e wardanan di keda drumi di nueb’or di anochi te seis or di meinta”, ta e splikashon. “Ta e wardanan di mas deseá den nos kompania pasobra ta pagá bo miéntras ku bo ta drumi na e sitio di trabou.”

Legalmente tur kos ta parse na òrdu i ora mira e kòntraktnan, papel di ora di trabou i skèdjel por konfirmá esaki. Pero pakiko hende manera Mayra i su yu muhé Rachel unabes ku nan yega Hulanda tòg ta sali pèrdí?

Esaki ta bai malu

  • Hopi bia Yu di Kòrsou ta tende relato favorabel tokante kuido na kas hulandes ku trabou na granèl. Pero no ta konta ku e sektor na Hulanda tin añanan kaba ta lucha ku preshon enorme pa motibu di falta di personal i salario abou. Sindikato FNV poko tempu ei mes a eksihí sinku porshento di oumento di suèldu i enfoke riba e preshon di trabou sin resultado.
  • Den tur kaso ta trata di Yu di Kòrsou vulnerabel ku a laga tur kos atras na nan isla pa despues na Hulanda resultá den un sektor i posishon mas vulnerabel komo hende ku entrada mínimo. Ku e eksistensha aki no ta fásil ta sali for di sifra tokante mas i mas hende ku ta traha na Hulanda i ku ta biba bou di e nivel di pobresa.
  • Dos instansha di kuido ku a keha riba dje ta manehá pa Yu di Kòrsou*. Nan ta bisa ‘ku ta un chèns nan ta ofresé nan kompatriotanan’ i ku e kehadónan ‘mes tin ekspektativa no realístiko i un mal moral di trabou’.
  • Ora empleado di Kòrsou, despues di un konflikto di labor resultá riba kaya, segun e ousiliantenan hopi bia nan no tin nada pa kai bèk ariba. Tampoko nan no sa e kamindanan den e sistema sosial i ta sosodé poko te nada ku nan kehonan

Unda e organisashonnan di interes karibense a keda den e relato aki? Miembro di konseho munisipal IJpelaar ta bisa ku el a purba hasi ‘tur sorto di kos’ pa esnan perhudiká: “Gabinete di Kòrsou, sentro di akohida, organisashon di ousilio, pero tur kaminda nan bisa nò i ta pone e responsabilidat serka e víktimanan mes.

Segun e representashon di Gabinete di Kòrsou na Hulanda e responsabilidat ta serka e víktimanan ‘pasobra nan mes mester a investigá delantá ta ki tipo di kòntrakt nan ta firma i ku ken nan ta drenta’. “Únabes nan yega Hulanda nos no por hasi nada pa nan, minister plenipotensiario di Kòrsou Anthony Begina ta bisa.

Konsekuensha hurídiko
Tòg ainda tin lei. “Un dunadó di trabou mester hiba un registrashon na drechi di e oranan di trabou i sosiegu di su empleadonan. Si e no hasi esaki e dunadó di trabou ta riska un but”, abogado di derechi di labor Paul Snijders ta konta.

E empleadonan mes segun Snijders ‘tambe tin un responsabilidat den esaki’. “Nan por papia ku nan dunadó di trabou tokante abusu òf entregá un keho serka Inspekshon SZW (Inspekshon di Asuntunan Sosial i Empleo), esaki por duna un aviso òf duna un but mésora.”

[*] Esnan envolví no ke sali ku nan nòmber kompleto den e artíkulo pa miedu di daña nan nòmber riba merkado laboral. Nan nòmbernan ta konosí sí serka redakshon.