Portrèt: Tim van Dijk

DEN HAAG – Habitantenan di tur seis isla karibense por konta ku 42 lugá di Kuido Intensivo (KI) i otro forma di ayudo médiko for di Hulanda. Esaki minister Raymond Knops di Relashonnan den Reino a skibi djamars den un karta na Tweede Kamer.

E promé lugánan di kuido intensivo ta bira disponibel for di e siman aki. Pa Aruba, Kòrsou i Boneiru lo bini trinta lugá di KI èkstra. Pasobra e situashon na Sint Maarten ta mas urgente, ei Defensa lo regla e promé 12 lugánan di KI kaba.

Den e pakete di ayudo tin tur sorto di aparato médiko manera ekipo di respirashon. Pero ta trese remedi tambe i artíkulo pa protekshon personal pa e personal di kuido manera mondkapje, brel i bachi.

Mester tèst mas lihé na e islanan
E ekspertonan ku ta konsehá e islanan e último dianan, ke pa e islanan tèst ‘generosamente i alkansabel’. Di e manera aki por hèndel e plamamentu di e vírùs di corona mas lihé.

Riba konseho di eksperto lo tèst hende ku síntoma na e islanan karibense hopi mas lihé riba corona ku na Hulanda. Ei aktualmente – pa motibu di e kantidat grandi entretantu di kontaminashon i e kapasidat skars – ta tèst hende vulnerabel, pashènt di hòspital i trahadó di kuido so.

E laboratorionan na Aruba, Kòrsou i entretantu Sint Maarten tambe ta basta eksperto pa nan mes tèst pa corona. E islanan aki lo bai yuda e munisipionan Boneiru, Saba i Sint Eustatius ku esaki.

Ayudo finansiero pa Aruba, Kòrsou i Sint Maarten?

Awor tur wowo ta riba e ayudo di emergensia finansiero pa Aruba, Kòrsou i Sint Maarten. Pa motibu di e slanan inkreibel ekonómiko i sosial pa motibu di e plamamentu di corona, e islanan aki a pidi ayudo di emergensia via artíkulo 36 di Statüt. Eiden a palabrá ku Hulanda, Aruba, Kòrsou i Sin Maarten lo duna otro ayudo i sosten.

Den un karta Aruba ta pidi un donashon di 800 mion florin arubano (400 mion euro). Kòrsou ta kalkulá di tin mester di 760 mion florin (390 mion euro) i Sint Maarten 254 mion florin antiano (130 mion euro).

Djaweps Konseho di Minister di Reino

Djaweps atrobe tin un konseho di minister di Reino na Den Haag, kaminda ministernan hulandes i e representantenan di Reino di e tres islanan ta reuní tokante ayudo finansiero.

Segun minister Knops segun kustumber ta warda e konsehonan di e kolegio di supervishon finansiero (Cft) tokante e plannan. E konsehonan ta aden kaba.

Knops mes ta hasi diferensha entre término kòrtiku i largu, kaminda e islanan mes tambe mester hasi sakrifisio. Esaki ke men ku e islanan mester ekonomisá mas aleu.

Aruba tin mag di fia sentenáres di miónes

Konseho di minister di Reino a aprobá e petishon di Aruba ku kua e isla por fia 582,9 mion florin riba merkado internashonal. Promé minister Evelyn Wever-Croes ta ferwagt un buraku den e presupuesto di gobièrnu di un 1.3 miar florin. Ku e fiansa Aruba lo por paga tur obligashon di interes na 2020 ainda. Hulanda lo no para garante pa e fiansa.

Seguridat i kòntròl riba kaya
Entretantu Sint Maarten tin un lockdown kompleto, kaminda supermerkadonan tambe ta será, kontrali na por ehèmpel Aruba i Kòrsou. Na e dos islanan ei e habitantenan por bai riba kaya ainda bou di sierto kondishon severo. Ei tambe na petishon defensa lo bai yuda polis.

Militar ta yuda ku kòntròl di tráfiko na Kòrsou kaminda e habitantenan por sali kaya a base di e lèter di nan plachi di number di outo – Potrèt: Defensa

Na Sint Maarten algun polis hulandes lo keda poko luna mas largu. Nan ta yuda polis di Sint Maarten for di tempu di e desaster di orkan Irma na 2018. Esei lo a para fin di aprel, pero a petishon di promé minister Silveria Jacobs na lo keda te promé di ougùstùs

Ayudo di Defensa

Ta teme ku hende ku ta kontaminá ku e vírùs di corona ta alkansá e isla ku boto for di Venezuela. Gabinete hulandes i e islanan ta prekupá pa esaki. P’esei Marina Real lo patruyá èkstra riba laman

For di siman pasá militar ta yuda na banko di kuminda na Aruba.
Lo amplia e tim di tèst na Kòrsou ku mester buska kontaminashon di corona, ku militar médiko.
Na Sint Maarten Defensa ta yuda konstruí un akomodashon di emergensia.