Portrèt: Kim Hendriksen

Brùg di ponton na Willemstad ta lusi ku koló oraño i no pa motibu di e kampeonato mundial di futbòl. Kòrsou pa promé bia ta partisipá na ‘Orange The World’, e kampaña mundial kontra violensia kontra hende muhé i mucha muhé.

Esnan ku a tuma e inisiativa ta Karin Bosman di Hulanda di About Workplace Harassment i e parlamentario Ana-Maria Pauletta (partido polítiko kurasoleño PAR). Nan a aserka kompania i fundashon pa aktua.

“E akshon aktualmente ta masha dirigí riba prevenshon i e enkurashamentu di partidario. Pues ku hende ta ekspresá nan mes si nan tabata testigu di violensia kontra hende muhé”, Bosman, ku ya pa añanan largu na e isla ta empeñá pa prevení kondukta trasendental na trabou, ta konta.

Banda di charla i workshop tambe lo bini un enkuesta online. “Pa asina nos por haña mas informashon kon na 2023 nos por garantisá e seguridat di hende muhé mihó.”

Kon grandi e problema ta?
No tin un bista kla di kuantu hende muhé i mucha muhé ta víktima na e isla. Instanshanan tur tin nan propio sistema di registrashon. Tambe tin hopi víktima bou di esnan indokumentá ku no por hasi denunsio. Kòrsou su ministerio di Asuntunan Sosial, Labor i Bienestar ta reportá ku 37 porshento di hende muhé tin keber ku violensia den relashon. Pero e sifra ta di un investigashon di 2015. Durante e lockdown di 2020 polis a registrá 190 kaso. Ademas e tempu ei ousiliante a notifiká gobièrnu di esaki.

“Fundashon Bos di Hubentut ta saka un karchi ku posibel señal di violensia. Staten a tene reunion tokante e tema”, Pauletta ta sigui konta. “Banda di esaki ta kompartí quote riba medionan sosial, loke e víktimanan ta hasi masha bon i ku ta krea konsientisashon.”

E parlamentario kurasoleño ta kontinuá: “Naturalmente nos ta spera ku pa e motibu aki e dianan binidero lo tin algun hende ku lo tin sufisiente kurashi pa sali for di nan relashon violente. Hende ta mas konsiente di na propio aktuashon.”

Kiko ta Orange the World?
Orange the World ta kuminsá riba 25 di novèmber, e Dia Internashonal Kontra Violensia kontra Hende Muhé i ta te 10 di desèmber, e Dia Internashonal di Derecho Humano. Durante e 16 dianan aki na mas ku 100 pais tin tur sorto di aktividat, di demonstrashon te toma di konsenshi i buskamentu di fondo. Pa reflehá e violensia, ta iluminá edifisio i otro opheto.

Den e temporada di kampaña Chanice Janssens tambe ta bini Kòrsou. E ta traha komo coach di trouma i seksuólogo na Hulanda. E ta bai entrevistá hende tokante violensia seksual kontra hende muhé i mucha muhé pa un dokumental.

“E ke prueba ku kultura tin influensia riba e proseso di kuramentu. Na Hulanda un dokumental asina a estrená kaba”, Bosman ta konta.

Ta trata di e dokumental ‘Belaagd’ (‘Menasá’, trad.) den kua hende muhé ta konta tokante na eksperensianan no seif; kon ta papia ku nan riba kaya, kiko nan ta pasa aden durante nan estudio i kiko nan ta topa kuné na trabou. “Bon mirá loke nan ta pasa aden den tur situashon. Janssens ta bai traha e variante kurasoleño di esaki.” E entrevistanan ta tuma lugá e tres lunanan binidero.

Atenshon na Aruba tambe

E eksposishon ‘She is gone’ den kuadro di Orange Aruba (potrèt: FCVR)

Aruba tin mas tempu kaba ta partisipá na e kampaña aki, e aña aki tambe tin tur sorto di aktividat bou di e título ‘Orange Aruba’.

E promé minister ta apelá pa ‘huntu para e violensia’. “Un den kada tres hende muhé na Aruba tin eksperensia ku violensia i esei ta preokupante”, segun Evelyn Wever-Croes. “Esei no ta solamente violensia físiko sino tambe emoshonal i verbal. Ademas no ta hende muhé so ta víktima sino tambe yu, henter e famia ta sufri.”