E proyekto ‘Entregá i Desarmá Kòrsou’ a generá 416 arma entregá na Ministerio Públiko - potrèt: Ministerio Públiko

E proyekto ‘Entregá i Desarmá Kòrsou’ a generá 416 arma entregá na Ministerio Públiko – potrèt: Ministerio Públiko

WILLEMSTAD – “Nunka ta un hende ku pèrmit ta hañ’ é den problema. Nan ta tene kuidou, pasobra nan no ke pèrdè nan pèrmit.” John Elhage, ku ta traha na e kompania di famia i asosashon di tiru Elhage Arms ta reakshoná riba e tiroteo di djabièrnè den e klup nokturno The Alley. Durante e insidente dos hoben adulto a pèrdè nan bida.

Segun Elhage, no ta ken ku ta ta haña un arma i pèrmit. “Entre e petishon i e pèrmit ta pasa años. Na kompra di un arma, ta registrá i kontrolá tur kos, pues na e insidente akí ta trata di un arma ilegal.” Norman Serphos, bosero di Ministerio Públiko (OM), ta konfirmá ku a pesar di un proyekto pa interseptá mas tantu arma posibel, ketubai tin arma ilegal riba e isla: “E suministro ta sigui normal i no a mengua.”

Kriteria
Elhage ta splika ku tin diferente pèrmit: un pèrmit Pa-karga-ku ‘bo; un pèrmit Pa-tin-na-disposishon pa agrikultura i krio di bestia i un pèrmit Pa-tin-serk’ abo pa e deporte di tiru. E promé pèrmit ta prinsipalmente pa hende den gobièrnu i ta alargá esei outomatikamente. E otronan si mester alargá anualmente. “I esei no ta bai asina-asina”, Elhage ta indiká. “Bo asuntunan di impuesto mester ta na òrdu, bo mester presentá un deklarashon di bon kondukta i pasa un tèst sikológiko.”

E último añanan Elhage ta ripará un subida den e kantidat di hende ku ta pidi un pèrmit Pa-tin-serk’ abo. Prinsipalmente serka negoshante e pèrmit ta gustá. “Hopi doño di toko chines ta bini pa un pèrmit. Nan no ta ni yama polis mas, nan ke protehá nan mes.” Tòg Elhage no ta kere ku e hendenan akí ta tira realmente. “Nan no ta tribi. Nan tin masha miedu di pèrdè nan pèrmit. Nunka ta un hende ku pèrmit, ora tin insidente.”

Un road block na Barber - potrèt: Ministerio Públiko.

Un road block na Barber – potrèt: Ministerio Públiko

Proyekto finalisá
Despues di e dòbel asesinato na Hato na yüli 2014, OM a kuminsá ku e proyekto ‘Ta Basta Awor’ pa interseptá armanan ilegal. Polis tabata tene kòntròlnan severo via ‘road blocks’ kaminda tabata kita tur loke por a sirbi komo arma. OM a kuminsá tambe ku e akshon ‘Entregá i Desarmá Kòrsou’ den kua por a entregá arma ilegal sin haña but. A bai mas aleu: e doño tabata haña 100 florin pa e arma entregá. E akshon a resultá na fin di 2014 den 416 arma entregá. “Esaki por parse tiki kisas, pero ta 416 arma ku no por kousa daño mas si”, Serphos ta bisa.

Un aña i mei despues, ta tira dos hende hoben mata meimei di un klup. Kiko a pasa despues di e proyekto di OM? “A subi e kastigunan pa poseshon di arma ilegal, pero por lo demas e tarea di OM a kaba”, Serphos ta bisa. E ta splika ku persekushon ta un tarea di OM, pero detekshon nò. “Nos a bul’ aden e biaha ei, pasobra tabatin un situashon di emergensha. Esei no por sigui eternamente.”

No por tene afó
Riba e pregunta kon ta pará awor ku arma ilegal, Serphos ta reakshoná poko deskurashá. “Nan ta drenta nòrmal. No mas ku awe a yega un barku ku djessinku venesolano ilegal. En realidat nan no sa bini nan so pero semper ku droga òf arma di kandela. Nos tin 300 bahia, pues: kon bo ta tene tur kos afó?”

Tòg e situashon no a bira pió, segun Serphos. E último añanan e kantidat di morto dor di asesinato no a subi. “Na inisio di e siglo akí, Kòrsou tabata konosé te asta kuarenta, sinkuenta asesinato pa aña tin biaha. Esakinan ta banda di 25 e último añanan. Naturalmente di mas ainda, pero e kantidat di atrako i di asesinato no ta subi.”

Outor Elisa Koek