WILLEMSTAD/DEN HAAG – E sindikatonan na Kòrsou na promé instansha ta reakshoná kontentu riba e anunsio ku lo no tin nodi di kòrta mas di nan salario. Pero ta di puntra, si, anto ki dia, e ámtenarnan, dosentenan i kuedónan di shushi lo haña nan salario kompleto.

Ya pa dos aña ámtenar i kolaboradó di instansha di gobièrnu ta obligá di entregá 12.5 porshento di nan kondishonnan di labor. Hulanda a pone un ‘kargo ekonómiko di solidaridat’ asina komo kondishon pa e sentenáres di miónes di fiansa di corona, pero awor ta ofresé ‘espasio’ pa koregí e kòrtamentu. Riba e islanan tambe e kostonan di bida a subi hopi e último lunanan, e sekretario di estado ta mira.

Riba kaya i den media sosial ta reakshoná koutelosamente positivo. “Mira promé kaba kere”, ta loke mayoria di hende ta bisa aserka. Tambe promé minister Gilmar Pisas ke warda e trato ofisial di Konseho di Minister di Reino di djárason binidero pa e detayenan. E lo mester bini ku un kontesta lihé unda e ta bai saka e sèn pa paga e salarionan kompleto.

‘Dosentenan ke stòp òf bai for di Kòrsou’
Sindikato di enseñansa Doen na promé instansha ta reakshoná kontentu ku e promesa pa kita e “impuesto di solidaridat’. Na mes momento e sindikato ta eksihí ku e dosentenan na Kòrsou ‘mesora’ haña nan salario kompleto pagá. Si esaki lo sosodé tambe, esei ta e pregunta.

Gabinete na Kòrsou mester bini ku un plan kon nan ta bai finansiá esaki sin fiansa nobo. Hulanda no ta dispuesto pa yena e buraku ei. Gabinete arubano paso pa paso ta bai bira e deskuento di 12,5 porshento bèk: for di yüli 5 porshento i sobrá na 2023.

No ta un opshon pa laga e dosentenan warda mas largu, presidente di e sindikato Felipa ta enfatisá. “E medida a kibra enseñansa. For di e pandemia e preshon di trabou a subi so.”

“Nos mester hasi dos te tres bia mas ku promé ku e pandemia. Hopi dosente no tin motivashon mas pa invertí den nan trabou. Nan ke stòp i kambia pa trabou mihó pagá òf kontinuá nan trabou na un otro pais kaminda sí ta paga mihó.”

E sindikato di enseñansa ta eksistí for di yegada di e ‘impuesto di solidaridat’. “Den nos sintimentu ta e bahamentu di salario aki ta nos danki”, segun presidente Marbella Felipa. “For di dia ku nos a lanta nos a bringa esaki tur kaminda.”

‘Dosentenan ta usa nan propio vakashon pa nan klas’
Felipa ke pa invertí den enseñansa. “Loke ta yama sèn di fakansi, pa añanan kaba dosente den enseñansa ta usa pa dòrna klas i kumpra material pasobra ya pa añanan no tin sèn pa esaki. Espesialmente e dosentenan di enseñansa di fundeshi, ta usa nan sèn di fakansi pa kos pa skol, manera kompra di kos pa skol pa asina nan por duna lès na un manera drechi. ”

“Banda di esaki un rebaho asina ta stroba e motivashon di e koleganan”, Felipa ta mira. “Den un pais kaminda no tin maneho di enseñansa, bo ta dependé di e hendenan ku ke bai ‘the extra mile’, pero e motivashon ei awor a bai.”

“Ki dia eksaktamente e impuesto di solidaridat’ ta kita?”
Ku e anunsio di sekretario di estado Van Huffelen (Relashonnan den Reino) e sindikato di enseñansa ke tende di gabinete di Kòrsou kon eksaktamente ta bai bira e deskuento di 12.5 porshento riba nan kondishonnan di labor bèk.Si ta na e sindikato di enseñansa, e deskuento ta kita for di mesa mas lihé posibel.

E sindikato di gobièrnu Abvo tambe ta ‘masha kontentu’ ku e anunsio for di Den Haag. “E forsa di kompra di nos ámtenarnan a bai atras drástikamente e último añanan”, George Hernandez, miembro di direktiva di Abvo ta bisa.

“E sifra di éndèks aña pasá tabata astronómikamente haltu, loke a pone e forsa di kompra di ámtenar na 2021 bai atras ku 3,4 porshento. Ta bini aserka e pèrdida ku no a indeksá e salarionan for di 2013.”

Protestanan na Kòrsou no por a evitá e ekonomisashonnan
Na yüni di 2020 sentenar di protestadó a subi kaya kontra e ekonomisashonnan anunsiá. A blòkia diferente kaya ku tayer di outo na kandela. Serka e sentro di gobernashon Fort Amsterdam e tenshonnan a bira haltu. E demonstrantenan a eksihí pa gabinete Rhuggenaath baha.

Parlamento hulandes na promé instansha a reakshoná prekupá, pero a kontinuá ku e medidanan manera e ‘impuesto di solidaridat’.

“E kitamentu di 12,5 porshento di salario, a pone ku ámtenar a bai atras 25 porshento. Pues nos ta masha kontentu ku e sekretario di estado a bini ku e proposishon”, segun Hernandez. E sindikato ta warda kiko gabinete ta bai hasi awor. “Pero pa nos ta masha bon notisia.”

Den Haag ke pa entradanan kumbre entregá
Un deseo di hopi tempu for di polítika di Den Haag, ta ku entrada kumbre serka kompania i fundashon di gobièrnu na Kòrsou, Aruba i Sint Maarten lo entregá. Gabinete di Hulanda ta papia di kòrtamentu di salario di 25 porshento. Banda di esaki nan no por gana mas ku 130 porshento di loke e promé minister ta gana.

Segun Abvo e entradanan kumbre mester di un temporada di transishon pa por hasi e adaptashonnan nesesario. “No por t’asina ku e entradanan kumbre di repente ta haña nan ku un rebaho di salario”, Hernandez ta reakshoná. “E bida ku nan ta biba ta basá riba e entrada ku nan tin awor, pues nos ta proponé pa pone un temporada di transishon di sinku aña pa nan por adaptá nan bida na e salario nobo.

“Na Hulanda t’asina ku e salarionan kumbre a haña un temporada di sinku pa shete aña promé ku a apliká e rebaho di salario, nos ta proponé ku aki na Kòrsou tambe nos hasi esaki.”