Portrèt: John Samson

DEN HAAG – Kòrsou ta pará habrí pa ayudo di Den Haag den e búskeda di un hürdó pa Refineria Isla. Un desaroyo positivo, segun e profesor di Leiden Gert Oostindie, direktor di e Instituto Real di Siensia di Idioma, Pais i Pueblo (KITLV, Koninklijk Instituut voor Taal- Land- en Volkenkunde).

Kòrsou ke pa Hulanda yuda monitòr e e sanshonnan ku ta imponé riba Venezuela. Pasobra e kompania di estado PdVSA ta hür e refineria. Rhuggenaath ke tambe pa Hulanda, hiba ‘e impakto di sierto medida riba Kòrsou’ den e lòbi internashonal.

Wega
E refineria na Kòrsou, ku PdVSA tin pèrmit di hür, ta parti di un wega polítiko internashonal. E pais bisiña di mas grandi di Reino ta dependé di entradanan di su zeta krudo pa por paga e debenan astronómiko na eksterior.

Delaster kos ku Venezuela ke ta pa pone beslag riba e produkshon di zeta. Pasobra China i Rusia a avansá bion di dòler pa zeta. I nan mester haña e zeta ei ainda. “P’esei ta lógiko ku un kompania estatal chines lo ta interesá den nos refineria”, segun Rhuggenaath.

E promé minister ta tene kuenta ku e dil di tumamentu ofer ku e kompania chines Guangdong lo no sigui, pasobra no ta sigur si e kompania por finansiá e refineria. Kòrsou tin un aña so di tempu pa logra haña un kòntrakt di lease nobo pa e refineria.

Ki papel Hulanda ta hunga?
Rhuggenaath entretantu a aserká e embahadanan di Reino na Beijing i Hong Kong pa ‘kontakto’. “Tin kompania grandi di estado na China ku ta den refinahe. Ta posibel ku e kompanianan ei ainda tin interes”, Rhuggenaath ta bisa.

“Ta masha prudente ku Kòrsou ta pone su orguyo un banda i ta den kombersashon ku Hulanda”, Oostindie ta haña. “Mester negoshá riba nivel haltu, mester investigá tur kos i mester determiná si ta un kompania konfiabel. Ta trata di sumanan di plaka ekstrabagante.”

Kòrsou ta outónomo den Reino, ku un propio gobièrnu i parlamento ku ta manda na e isla. Pero no si ta trata di e relashonnan ku eksterior; esei ta un asuntu di Reino.

“Ministerio du Asuntunan Eksterior ta wak bon si Kòrsou ta dil ku partner konfiabel”, Oostindie ta bisa. “Pasobra si e kos faya òf trese problema, ta yama Hulanda pa bin solushoná.”

Geopolítika
Tin diferente konsiderashon geopolítiko. “Hulanda lo por bisa: no ta den interes di Reino pa e relashon ku Venezuela bira kompliká, òf ku Kòrsou lo bira mas dependiente di Venezuela”, Oostindie ta bisa.

Pero tambe ta puntra si Kòrsou mester drenta ku China. “E agenda chines rònt mundu ta presente komo poder ekonómiko superior. Esaki ta posibel i permití, pero tin riesgo geopolítiko.”

Sanshonnan di Estádos Unídos i UO
Promé minister Rhuggenaath mes no ke drenta den detaye tokante e posibel senarionan, pero e ta enfatisá ku e ta konsiente di ‘e dimenshonnan geopolítiko’. Durante su bishita na Den Haag na novèmber e ta bisa ku el a papia personalmente tokante esaki ku minister Halbe Zijlstra di Asuntunan Eksterior.

“Si bo ta na Den Haag, e kos por parse un proyekto chikí di un kompania chikí na Kòrsou. Pero es ku a yega di bishitá Kòrsou, òf a bula ofer di Kòrsou, ta mira kon grandi e refineria ta. Bo por mira kon grandi e impakto ta riba nos ekonomia”, Rhuggenaath ta bisa.

Lesa tambe e publikashon anterior tokante e kontinuashon di eksistensia de Refineria Isla. Mas lat e siman aki mas tokante e añanan largu di problemátika di medio ambiente rònt di e refineria.