Portrèt: Splika

HILVERSUM – Kos no ta bon pa idioma papiamentu na Reino Hulandes: mas i mas yu di mayor antiano na Hulanda ta lanta sin siña e idioma. Ademas for di 2010 papiamentu no ta un materia obligatorio pa èksamen mas na e munisipio ekstraordinario Boneiru.

Ruben Severina, presidente di e fundashon di idioma papiamentu SPLIKA, ta preokupá. E ta boga pa protekshon di papiamentu na Reino Hulandes, manera idioma fris tambe tin.

“For di tempu ku Boneiru ta un munisipio ekstraordinario di Hulanda nos ta mira ku ta hulandes ta dominá na e isla i ku e posishon di papiamentu ta bira ménos”, Severina ta konta.

“Esaki, kombiná ku un oumento di e kantidat di hende di Hulanda i e kantidat di boneriano ku ta baha, ta pone ku tin relativamente ménos hende ku ta papia papiamentu na e isla. Si e trènt aki sigui, e idioma lo muri bai i e boneriano lo bira un strañero den su propio pais.”

‘Hopi hulandes antiano ta lucha ku nan identidat kultural’

Na Hulanda tambe Severina ta ripará ku papiamentu ta pèrdè posishon: “Ta lástima ku no tin sifra eksakto, pero den práktika nos ta ripará ku espesialmente e di dos generashon di antiano no ta dominá papiamentu. Esei ta lástima. Nos ta mira hopi antiano hóben ku pa e motibu ei ta lucha ku nan identidat kultural.”

Fundashon di idioma SPLIKA na aña 2014 a hasi un petishon serka minister di e tempu ei Ronald Plasterk (Relashonnan den Reino) pa hasi papiamentu un idioma protehá den henter Reino Hulandes, meskos ku fris. Pero sin resultado.

‘Hulanda tin un pasado di ignorá idioma regional’

“Gobièrnu hulandes no ta duna e tópiko aki atenshon mes”, Severina ta konta. “Na 2015 nos a bai parlamento oropeo. Na 2016 nos a papia ku e órgano ku na nòmber di e Konseho di Oropa ta supervisá e kumplimentu ku e protekshon di idioma di minoria. Di tur banda nos ta haña aklamashon. Solamente serka gobièrnu hulandes ainda nò.

“Hulanda tin un pasado di ignorá idioma regional. Frisnan sa tur kos di esaki, pero nos no ta pèrdè kurashi i nos ta kontinuá e lòbi pa papiamentu.”

Unda ta papia papiamentu?

o Papiamentu a originá na siglo 17 i tin su orígen den diferente idioma, pero probablemente espesialmente den portugues/kreol.
o Un gran parti di e habitantenan di e Islanan Abou ta papia papiamentu (Aruba 68 porshento, Kòrsou 78 porshento i e munisipio ekstraordinario hulandes Boneiru 63 porshento).
o For di 2003 papiamentu, banda di hulandes i ingles ta un idioma ofishal na Aruba. For di 2007 na Boneiru i Kòrsou tambe.

Fuente: Splika