Portrèt: John Samson

ORANJESTAD – E miembro di e Konseho Insular di Sint-Eustatius Clyde van Putten ta yama e komisario di gobièrnu Marcolino Franco un ‘Reichscommissaris’. Franco lo ta goberná e isla a base di un mandato, ‘algu no bisto internashonalmente for di e era Nazi’.

E tenshonnan entre Hulanda i Sint-Eustatius a yega na un kulminashon ora gobièrnu hulandes a kita e gobernashon di e isla for di e Kolegio Ehekutivo na febrüari. A nombra Franco, e eks-presidente di e Parlamento di Kòrsou, temporalmente komo komisario di gobièrnu.

Petishon na NU
P’esei Van Putten a manda tur miembro di Nashonnan Uní (NU) un petishon, pa kita Hulanda su asiento den e Konseho di Seguridat di NU.

‘Promesa sagrado’
‘Nos ta entregá e kapasidat pa instituí un avalancha di prohibishon kontra uso di intervenshon violento, na bo prestigioso Konseho”, Van Putten ta skirbi den e petishon. “Nos ta apelá na NU pa kumpli ku su promesa sagrado pa yuda nos den tempu di emergensha. E tempu ei a yega!”

‘E invashon aktual di Sint-Eustatius ta proba ku Hulanda no ta respetá Nashonnan Uní.’ – Clyde van Putten

Van Putten ta skirbi mas aleu den e petishon ku e ‘invashon aktual di Sint-Eustatius ta proba ku ainda Hulanda no ta respetá ni NU ni su mes responsabilidatnan segun e Tratado.’

Moshon
Segun un moshon ku e Konseho Insular di Sint-Eustatius a tuma na mei di 2017, ‘e isla a pidi repetidamente pa un diálogo ku e gobièrnu hulandes, a base di rèspèt mútuo i ku e meta pa mehorá i korigí e relashon aktual entre e dos gobièrnunan’.

“Pa medio di esaki mi ta duná ‘bo un último oportunidat pa e diálogo ei i mi ta sugerí ‘bo pa tuma pasonan inmediato pa evitá akshonnan (di intervenshon) asina”, Van Putten a avisá sekretario di estado Raymond Knops (Relashonnan di Reino, CDA) den un karta anteriormente e siman akí. Segun e, e akshonnan di Knops ta daña ‘e reputashon i e imágen ínternashonal di e Reino hulandes strukturalmente’.

Na desèmber Van Putten a yama e sekretario di estado ‘arogante’ i un ‘Napoleon modèrno’. Na òktober tabatin kuestionamentu di e polítiko ora ku el a bisa durante un konferensha di prensa na Kòrsou ku ‘nan’ lo ‘mata i kima e militarnan hulandes den e kayanan di Sint-Eustatius’.

Kontra deseo di pueblo
Jared Genser, e abogado di e gobièrnu di Sint-Eustatius, a enfatisá den un karta di 20 di desèmber 2017 pa gobièrnu hulandes, ku Sint-Eustatius no a skohe pa e statùs aktual di munisipio ekstra-ordinario. T’asina ku e poblashon a indiká durante un referèndùm na 2005 di ke keda den Antia Hulandes, loke no tabata posibel mas despues di 10 di òktober di 2010.

‘Ta klaramente bisto ku bo gobièrnu ta kastigando e habitantenan di Sint-Eustatius’ – abogado Jared Genser

Riba 6 di febrüari Genser a bolbe manda un karta pa Knops, ku e petishon pa un diálogo i pa drai e tumamentu over di e gobernashon di e isla bèk. “Ta klaramente bisto tambe ku bo gobièrnu ta kastigando e habitantenan di Sint-Eustatius pa nan eskoho di un gobièrnu (lokal) ku repetidamente a eksiguí pa respetá su derechinan”, Genser a añadí.

Defendé derechi di pueblo
“Mi ta eksiguí ku e gobièrnu hulandes ta stòp i ta distanshá su mes di su akshonnan ilegal. Si esaki no sosodé, e gobièrnu di Sint-Eustatius lo aktua di forma resoluto pa defendé e derechinan di su pueblo na nivelnan tantu lokal komo internashonal, ku tur instrumènt hurídiko ku tin”, Genser ta avisá.