Portrèt: Pixabay

KRALENDIJK – Si bo ke duna akohida na un yu di kriansa den un munisipio karibense di Hulanda, bo ta haña 9.47 dòler pa dia. Na Sint Eustatius ta solamente un paki di lechi i seis webu bo por kumpra ku e sèn aki.

“No ta na benefisio di e nesesidat di e mucha, sigur nò di mucha di Islariba, kaminda bida ta basta mas karu ku na Boneiru”, Curvin George, direktor di Kuido pa Hóben i Bienestar di Famia ta reakshoná. E kompensashonnan na Hulanda Oropeo, dependiente di e edat di e mucha, ta dòbel e kompensashon pa dia ku mucha na Hulanda karibense ta haña.

Den Haag ta rekonosé ku mester bini un maneho nobo. Sekretario di estado di Salubridat Públiko, Bienestar i Deporte Paul Blokhuis a pidi e direktor di Kuido pa Hóben pa duna konseho. Pero no ta parse aseptabel ku lo hasi e kompensashon igual, pasobra no a hasi esaki ku kompensashon pa yu i nivel mínimo di eksistensia tampoko.

‘Ta imposibel pa kuida un mucha den un munisipio karibense ku ménos ku 10 dòler pa dia’

Na Boneiru tin 55 famia ku ta kria mucha ku un total di 66 yu di kriansa. Na Sint Eustatius ta biba tres yu di kriansa huntu den un kas, e famia ta pasa trabou. Preisnan den supermerkado despues di 10 di òktober di 2010 a bira kasi dòbel, un trahadó di e direktorado Social Wellbeing na Oranjestad, Sint Eustatius ta splika. Ora puntr’é si por kuida un mucha ku ménos ku 10 dòler pa dia e ta kontestá: “Imposibel!”

Oumento òf nò, e kompensashon pa kuido di mas o ménos 75 yu di kriansa na Boneiru, Sint Eustatius i Sabata keda eksistí. Na yüni di e aña aki tabatin pániko na e islanan ora medionan di komunikashon a partisipá ku Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN) a disidí di para e kompensashon. “No ta bèrdat”, Curvin George, direktor di Kuido pa Hóben i Bienestar di Famia ta enfatisá. Nos mester a papia hopi pa kita e pániko serka e famianan envolví.”

‘E situashon na e islanan ta mas kompliká ku na Hulanda’

Banda di e kompensashonnan tin otro diferensha entre e habitantenan di munisipio hulandes i karibense. Asina na Hulanda Oropeo for di promé di yanüari 2015 e Lei di Hóben ta apliká. Ku esaki e responsabilidat di maneho i finansiero pa kuido pa hóben a bin kai bou di munisipionan hulandes. Gobièrnu a skohe p’esaki pa ‘serka di kas’, pa medio di prevenshon i intervenshon trempan, baha e petishon di kuido pa hóben.

‘Pero e situashon na e islanan ta mas kompliká ku na Hulanda”, Curvin George ta splika. “E Lei di Hóben hulandes no ta aplikabel direktamente aki. Mester bini maneho ku ta korespondé na e nesesidatnan di mucha na Hulanda karibense. Esaki ta nifiká ku mester yuda e mayornan tambe, ku nan mester tin medio i moda pa por kuida nan yunan.”

No tin Lei di Hóben, supervishon si
For di kuminsamentu di 2016 e islanan a haña supervishon di Kuido pa Hóben tambe. Inspekshon di Salubridat i Hóben ta kontrolá Kuido pa Hóben i Bienestar di Famia Hulanda, bou di guia di Curvin George.

Den deliberashon ku e mayornan di kriansa Kuido pa Hóben i Bienestar di Famia a registrá kiko ta e petishon pa kuido i huntu a stipulá rekomendashon. “Na promé lugá e muchanan mester por lanta den un famia, nos ke evitá akohida den un enternat. Mayoria di e muchanan tin problema pa relatá ku hende i ta importante pa nan haña e chèns pa fortifiká e laso ku famia.”