Portrèt: Tweede Kamer

DEN HAAG – Diferente partido polítiko na Hulanda for di añanan ‘80 ke para yegada di antiano ku poko perspektiva. Kobradó di uitkering, kousadó di molèster i un importashon di kriminal, nan ta bisa. E plannan ta pa gana asiento òf nò?

Kuarenta aña kaba polítiko na Den Haag ta lucha pa un lei ku por para migrashon for di islanan karibense – i espesialmente Kòrsou. Último bia ku VVD a purba esaki tabata ku e lei di Bosman. E aña aki PVV ta purba di manda ‘antiano kriminal’ bèk. Ainda no por haña sosten pa e tipo di leinan aki den Tweede Kamer.

Roos Leerdam-Bulo di Vereniging Antilliaans Netwerk ta mira bèk riba e añanan tumultuoso. “Geert Wilders ku ta apelá pa bende e islanan riba Marktplaats. Rita Verdonk ku su plannan. Asta e mester a sali for di nos sala durante un diálogo ku nos a organisá ku antiano, pasobra públiko a rabia mashá. Media hulandes tambe a yuda kriminalisá antiano.”

Antiano ku poko perspektiva òf sin chèns
Dos siman pasá ainda den polítika tabata papia di tene antiano ku poko perspektiva òf sin chèns afó na munisipio di Leeuwarden. “Poko perspektiva kiko?” Roderich Pieters, èks minister plenipotensiario di Kòrsou ta puntra. “No bin bisa mi ku aki na Hulanda bo no tin perspektiva. Loke ta lubidá di bisa ta ku tin hopi antiano ku masha bon edukashon ta biba na Hulanda.”

‘Nos ta un di e minorianan di mas eksitoso na Hulanda’ -Roderick Pieters

“Esaki ta un framing asina negativo. Nos ta un di e minorianan di mas eksitoso na Hulanda. Nos tin tur sorto di médiko famoso, deportista famoso, artista i profesor di desendensia antiano. Nunka bo no ta tende nan papia di esaki”, Pieters ta enfatisá “Nobenta porshento di antianonan ta eksitoso.”

Sifranan di CBS di 2008 ta mustra e trènt ku antiano ta pertenesé na e minoria di mihó eduká. I segun e Ofisina di Planifikashon Sosial Kultural (2017): e grupo di poblashon ku ta integrá di mas lihé i ta sinti su mes na kas na Hulanda.

Probablemente lo trata e lei kontroversial di PVV e aña aki.

Polítikonan na Den Haag ta trata di skor asiento riba lomba di hulandes karibense, asina Pieters i Leerdam-Bulo ta konkluí. Probablemente e aña aki mes lo vota pa e plan di PVV pa manda hulandes karibense ku un strafblat bèk pa nan isla natal.

“No ta pa show”, Sietse Fritsma di PVV ta bisa. “E estadístikanan ta asina grave ku bo no por bisa esaki. Antianonan ta representá pisá den e sifranan di kriminalidat i ya tin desena di aña ku no ta haña solushon.”

Hulandesnan di desendensia antiano di tur grupo di poblashon mas tantu ta sospechoso di un krímen. Esei a sali for di e Rapòrt Anual di Integrashon di e Ofisina Sentral di Estadístika di aña pasá

“Pa nos e protekshon di seguridat ta e úniko motibu pakiko nos ta hasi esaki. E islanan tin un lei asina kaba”, Fritsma ta enfatisá.

‘Na Hulanda niun hende no tin kunes ku e islanan’

André Bosman di VVD tambe a haña hopi krítika ku su lei di Bosman. “Tende, na Hulanda niun hende no tin kunes ku e islanan. E hendenan aya ta bisa: bo ta hasi esaki pa gana voto. Wèl, VVD ta gana sero voto ku empeño pa e área karibense.”

“Mi ta hasi esaki pasobra nos tin un responsabilidat pa Reino i no pa pèster. Tin sufisiente plaka na e islanan, pero ta mòrs kuné.”

“E fail aki [Relashonnan den Reino, red.] nos ta hasi ku amor pa e islanan”, e miembro di SP Ronald van Raak, ku komo miembro di Tweede Kamer tin 15 aña ku e ta envolví den e islanan, ta konfirmá. “Nunka mi no a haña un voto pasobra mi ta mete ku e islanan. Mi ta hopi okupá komo parlamentario, pasobra mi tin otro fail tambe manera Asuntunan Interior i Hustisia. Kada sekònde ku mi no tin nodi di okupá mi mes ku e fail aki ta un bendishon.”

“Tin solushon sigur”
Pieters tin eksperensia den kuido di adikshon, a train polis i a traha 23 aña komo konsehero pa gobièrnu hulandes si ta trata di maneho di integrashon. Segun Pieters danki na supsidio di gobièrnu añanan largu a traha bon ku kasonan problemátiko. Despues di 2014 e plaka no a bini mas.

“Envolví antiano. Bo no ta bai traha maneho pa hende muhé ku solamente hende hòmber tampoko.”-Roderick Pieters

Den sierto kaso mester di guia. Ántes organisashonnan antiano tabata haña supsidio pa yuda i esaki tabata bai bon. Si bo ta buska un solushon pa antiano envolví nan. Bo no ta bai traha maneho pa hende muhé, ku solamente hende hòmber ku ta manda den e maneho ei? Si Den Haag tin miedu di malversashon, mi ta bisa: laga un organisashon independiente manehá e plaka i laga nos hasi e trabou.”

Leerdam-Bulo tambe ta boga pa e supsidionan bini bèk. “Tambe pa informá nos propio komunidat. Mi tin miedu pa e studiantenan ku awor ta bin studia aki, pa nan no frustra. Bo ta bin studia aki i bo ta tende ku nan no ke bo aki. Esaki ta distraí bo di bo meta.”

‘Hulanda ta trata di traha un muraya invisibel pa antiano’
“Mi ta kompará tur e proposishonnan di lei di último kuarenta añanan ku e relato populista di e presidente merikano Donald Trump”, LeerdamBulo ta bisa. “E ta reprochá mehikanonan ku ketu ketu nan ta bin hòrta trabou di merikano ku ta traha duru i ta p’esei mester bini un muraya haltu ku ta tene nan afó na frontera. Naturalmente esaki ta trese hopi emoshon serka e apoyo polítiko, pasobra ta fásil pa visualisá un reproche asina.”

“Meskos ta konta pa nos antianonan ku tur e proposishonnan di lei aki na Hulanda. Nos ta asina yamá kriminal i mester bini un muraya anto, pero unu ku ta invisibel.”

Hulandes karibense tin algu di teme?

Segun Pieters i Leerdam-Bulo ‘no opstante tur e polítika di popularidat no tin nada di teme pa e komunidat karibense. “Raad van State kada be a mustra ku e proposishonnan di lei ei no ta alkansabel”, Pieters ta bisa.

“Ta un sorto di hulandes so tin. Tanten ku Statüt, ku ta regla relashonnan den Reino Hulandes no kambia, nos no tin nada di teme”, segun leerdam-Bulo. “Polítiko hulandes por keda grita, ma nan no por hasi nada.”