Portrèt: Jacqueline Hooftman

WILLEMSTAD – Detenido tin tur tempu pa studia i siña un fishi, asina hustisia na Kòrsou ta rasoná. Pero e trayekto di resosialisashon ta kore struf: e interupshonnan di trabou den prizòn ta stroba e formashon di e prezunan hopi.

E maneho di personal na prizòn ya tin basta tempu ku e ta bou di preshon. Entre otro e ousensia di pago di ofertaim aña pasá tabata motibu pa e personal na prizòn wèlga. Ora minister di Hustisia Quinsy Girigori (PAR) a anunsiá ku ora di mèldu enfermedat mésora mester pone servisio di arbo na altura, mésora 100 trahadó a keda sin presentá pa trabou. Alafin e minister a kanselá e medida, pero sí a aseptá un maneho di ousensia mas riguroso.

Konsekuensha pa e prezunan
Si trahadó di prizòn no bin traha segun skema, e prezunan no por bai korte na Punda pa trato di nan kaso. Nan no por bai e departamento tampoko kaminda tin formashon den kuadro di resosialisashon. E departamento aki ta den prizòn i ta konsistí di klas, un biblioteka i un espasio di computer. E prizòn tin algun tayer tambe, manera wenkel di karpinteria, lugá di fura muebel i un tayer di kosemente kaminda e detenidonan ta kose paña di prezu.

Intrankilidat pa motibu di e wèlganan
Maivine Cecilia, hefe di unidat Korekshon enkargá ku ehekushon di e maneho di resosialisashon di minister di Hustisia, ta bisa ku e wèlganan di e trahadónan ta kousa hopi intrankilidat den Sentro di Detenshon i Korekshon Kòrsou (SDKK). “E seguridat den prizòn i pafó tambe, ta importante den nos komunidat pa tantu hende ku kastigu largu òf kòrtiku desaroyá na un manera positivo i haña guia pa koregí nan kondukta problemátiko. E ròl di e wardadónan ta klave, nan mester duna e bon ehèmpel.”

Segun minister mayoria de e trahadónan na prizòn ta traha duru, pero tin un grupo ku ta taha palu. Aña pasá minister a primintí direktor di SDKK Urny Floran mas outorisashon. E direktor ta warda esaki bira ofishal pa por trata asuntu di personal mihó.

Mester di kolaboradó envolví
Kabes di unidat Korekshon Cecilia ta haña ku espesialmente trahadó na un Instituto Penitensiario (PIW) mester ta mas i mihó envolví pa laga e prezunan bolbe bèk den komunidat. “E maneho nobo, ku na 2017 minister a anunsiá, ta nifiká ku pa kada detenido ora e drenta prizòn ta traha un trayekto den forma di un plan di perspektiva p’e.”

‘Si un hende keda dies aña será, den e tempu ei e mester por haña maske ta dos, tres diploma’

“Enseñansa di fishi, lès den abilidat sosial, formashon artístiko, deporte, kuido spiritual, sigui menta. Huntu ku mundu di negoshi, ministerio di SOAW i Reklaserming, nos ta investigá ki oportunidat tin pa èks detenido riba merkado di labor. Edukashon i formashon ta adaptá na esaki. “Cecilia ke trese edukashon akreditá pa prizòn. “Si un hende keda será dies aña den e temporada ei e mester por haña maske ta dos, tres diploma, òf sertifikado kompleto òf parsial.

E interes pa siña ta grandi bou di e prezunan, Cicilia ta bisa. “Na biblioteka regularmente ta fia buki. Bo por bisa ku tin un kultura di lesa den prizòn. SDKK konosé un grupo di detenido tambe ku no, òf apénas por lesa i skibi. E lucha kontra analfabetismo ta un responsabilidat di prizòn, Cecilia ta bisa.

‘Prizòn ke pèrdè e imágen di e universidat di baho mundu’

“Na novèmber i desèmber di aña pasá SDKK den koperashon ku ministerio di SOAW a ofresé lès di papiamentu, hulandes, ingles i spañó. Nos a hasi tur kos pa sòru pa hende ku limitashon lingwistiko haña oportunidat pa desaroyá nan mes lingwistikamente. Tambe ta posibel pa e detenidonan siña un di dos òf di tres idioma.”

E prizòn ke pèrdè e reputashon di ‘universidat di baho mundu’ Cecilia ta enfatisá. “E detenidonan for di promé dia mester kuminsá pone nan bida na òrdu. Siña i traha ora bo sali prizòn ta trese perspektiva pa futuro.”