Portrèt: Arien Rasmijn

ORANJESTAD – Djasabra awor lo bira kandente na frontera di Venezuela ku Colombia kaminda presidente interino Guaidó ta trata di laga ayudo internashonal drenta. Si esaki hasi e krísis pió i si ‘Aruba komo tera oropeo di mas serka haña un ínfluks masal di refugiado, e plaka pa duna nan akohida ta kaba masha lihé’.

Asina promé minister arubano Evelyn Wever-Croes ta bisa

Tin 1.9 mion florin (385.700 euro) den e fondo di kombatí krísis. E plan ta pa duna akohida na venesolano pa un temporada di 3 pa 6 luna. Si dura mas largu, Aruba ta spera di tin palabrashon ku otro pais pa manda e refugiadonan. Pais ku ya kaba a mustra interes ta Canada, Australia i Guyana.

“Dependiente di e sèn ku nos haña, nos por duna 200 te 250 hende akohida” e promé minister ku ainda tin un petishon ta kore na Hulanda pa sosten finansiero, ta bisa. Pero Hulanda ta yuda solamente ku sosten tékniko manera training di IND pa prosesá e sentenáres di petishon pa asilo ku Aruba ta hañ’é kuné e aña aki.

Trafikashon di hende
Te ku 2016 e isla tabata haña un promedio di 2 pa kuater petishon. Na 2017 e kantidat ei a subi bai 22; na 2018 pa 300 i e aña aki e petishonnan pa asilo a surpasá 300 kaba. Awor IND ta train un grupo di dies persona ku mester reforsá e tim. Pero despues mester di un grupo mas pasobra tin trafikadó di hende tambe ku ta reklutá venesolano. I esei ke men ku mester investigá e petishonnan pa asilo minusiosamente, e promé minister ta bisa. “Nos no ta permití esaki apsolutamente.”

No ta deportá
Pasobra Venezuela a sera e fronteranan ku islanan ABC, Aruba no por saka venesolano ilegal tampoko. Nan tin e deber di mèldu si. Promé minister arubano ta na altura ku tin kaso penoso riba e isla, manera Krus Kòrá di Hulanda a mèldu e siman aki. Pero e ta bisa ku bo mester mira e krítika ei di e organisashon di ayudo den e konteksto tambe:

“Nan a kaba di kuminsá un kampaña di rekoudashon pa refugiado venesolano i mi a lesa ku nan no a risibí masha sèn ainda. Na Aruba Krus Kòrá tin 30 kama i tin un persona so ku aktualmente ta den e akohida.”

E krítika di Krus Kòrá ku refugiado venesolano na Ecuador ta sinti nan mes mas seif ku na Aruba kaminda nan tin miedu ku ta saka nan i ku nan tin miedu di e prosedura di asilo, promé minister Wever no ta haña kompletamente hustu.

Bo no por kompará e situashon den e paisnan ei. Tin un retraso si den e petishonnan di asilo ku mas aleu nos lo alkansá ku hende èkstra. Pero si t’asina: komo pueblo nos tambe mester ta konsiente di e konsekuenshanan si nos atraé hende pa bini aki anto despues laga nan pa nan kuenta.

No ta kontentu ku Kòrsou komo hub di ayudo
E promé minister arubano no sa e kantidat di arubano ku pa motibu di seramentu di frontera a keda pegá na Venezuela. “Nos sa solamente di embahada ku tin 500 famia registrá. Pero nan ta bini di henter Reino.” Entretantu parlamento di Kòrsou den un moshon a rechasá e manera di trata di minister Stef Blok di Asuntunan Eksterior di indiká Kòrsou komo hub di ayudo. Den Tweede Kamer tampoko no tin masha ánimo pa e desishon aki. Awe e promé produktonan di ayudo mester yega na Kòrsou.