Portrèt: Caribisch Netwerk

KRALENDIJK – ‘Ansianonan na Hulanda karibense hopi bia ta biba un bida di miseria pa motibu di pobresa i falta di previshon.’ Esaki ta sali for di un rapòrt di investigashon ku Defensor di Pueblo Nashonal ta publiká djamars.

‘Maneho ku ta garantisá e seguridat di eksistensha di hende grandi di edat’ segun e tratadó di keho ‘awor mester haña prioridat’. “Ku esaki gobièrnu mester kuminsá traha aworakí”, Defensor di Pueblo Nashonal Reinier van Zutphen ta bisa.

Relato doloroso
Pa e investigashon Van Zutphen a papia ku diferente hende grandi di edat i ousiliante den e munisipionan karibense Boneiru, Sint Eustatius i Saba. “Mi a topa relato doloroso”, e ta konta.

“Asina tin ansiano ku no por paga nan seguro di entiero mas òf ku ta biba isolá. Pero e di mas doloroso ta e relatonan di hende grandi di edat ku no tin kuminda tur dia. Esei a shòk mi, esaki no por.”

Medidanan di minister ta ‘insufisiente’
Dos luna pasá sekretario di estado Tamara van Ark di Asuntunan Sosial i Empleo den un karta na parlamento a anunsiá ‘ku lo tuma medida’ i ku e kompensashon di AOV (komparabel ku AOW na Hulanda oropeo) ‘lo subi na Hulanda Karibense”.

Pero defensor di pueblo ta haña e medidanan di e sekretario di estado ‘insufisientemente konkreto’. “No ta sufisientemente kla kua gobièrnu ta tuma kua pasonan i unda e direkshon ta keda. Tambe tur kos ta mustra manera ku e oumento di e AOV ku a anunsiá den e karta di Kamer lo no ta sufisiente.”

Hulanda Karibense ta dos bia mas karu
Ansiano ku solamente un kompensashon di AOV apénas por sobrebibí i hopi bia ta biba den pobresa grandi, e defensor di pueblo ta konstatá. “E gastunan di promé nesesidat di bida na Hulanda Karibense hopi bia ta kasi dos bia mas haltu ku na Hulanda Oropeo, miéntras ku e kompensashon di AOV ta mas o ménos igual na e AOW hulandes.”

“Gastu di biba ta haltu i kompranan ta karu. Hopi ansianonan apénas por paga berdura i fruta fresku. I hende grandi di edat ku por ehèmpel tin derechi riba ònderstant spesial (komparabel ku bijzondere bijstand na Hulanda) hopi bia no sa esaki pasobra tin falta di prevenshon di pobresa. Asina nan ta resultá mas lihé ainda bou di e límite di pobresa.”

‘Mesa karibense’ ta nesesario
E solushon rápido segun defensor di pueblo entre otro ta den forma di un asina yamá ‘Mesa karibense’. “Tur departamento ku un tarea den Hulanda Karibense mester konektá ku esaki, bou di guia di ministerio di Asuntunan Interior i Relashonnan den Reino”.

“Instanshanan di gobièrnu muchu bia ta sali for di nan propio tareanan, responsabilidatnan i bùdjètnan”, Van Zutphen ta bisa. “Nan no ta realisá sufisientemente ku nan maneho ta ta bini huntu serka hende di edat haltu vulnerabel na Hulanda Karibense.

Envolví e grupo na bista den e maneho
Defensor di pueblo ta haña ku gobièrnu mester wak e situashon di biba na e diferente islanan mas tantu ku e brel di e grupo ei. P’esei e ta boga pa envolví ansianonan i ousiliantenan pro-aktivamente den e desaroyo di e maneho.

Djárason Van Zutphen tabata na Boneiru i a papia ku representantenan di e instanshanan di gobièrnu i organisashonnan sosial tokante e rapòrt di investigashon Oog voor Ouderen in Caribisch Nederland (Ku atenshon pa hendenan grandi di edat na Hulanda Karibense).