Portrèt: Samira Rafaela - Outor: Alexis Haulot

AMSTERDAM/BRUSÉLAS – Samira Rafaeala (D66) danki na voto di preferensha un seis luna pasá a yega parlamento oropeo, despues di kampañanan intensivo na e islanan. Kiko esaki a trese te awe?

Ta mira e islanan karibense di Reino komo ‘área di ultramar’. Nan ta keda míles di kilometer leu for di Brusélas. Ta lubidá nan hopi bia?

“Tin bia tin masha poko atenshon, si”, Samira Rafaela ta konta. “P’esei loke nos ta hasi komo promé kos ora un tratado òf un proposishon di lei pasa, ta primi Ctrl F riba computer pa mira si ta menshoná e islanan aden. Pensa na akseso pa e islanan na fondonan di UO òf e menshon di e ‘áreanan di ultramar den e proposishonnan di lei i e tratadonan. Den parlamento oropeo tin hopi área deskonosí, nos a ripará.”

Ta na soño e parlamentarionan oropeo di Hulanda tabata te aworaki?
“Ami si en todo kaso ta lantá, haha! Pa mi ta konta: nos ta ún reino. Ke men na kua mesa ku nos sinta, nos ta mira for di e perspektiva ei. P’esei tambe huntu ku mi koleganan franses mi a lanta un grupo di amigu den parlamento oropeo spesialmente pa e islanan karibense.”

Anthony Begina, e representante di gobièrnu di Kòrsou na Den Haag, algun aña pasá a indiká kaba: Kòrsou ta pèrdè miónes di Brusélas. Kiko bo mes ta ripará di esaki na Brusélas?
“Esaki sigur por klòp pero ami no ta sigur. A realisá kos nèchi na e islanan ku plaka oropeo. Ke men ta importante pa sigui hasi e petishonnan ei na un bon manera i pa organisá e ekspertisa pa esaki. Si bo no hasi esaki bo ta pèrdè oportunidat. Esaki por trata di miónes.”

Ke men e islanan ta sinti falta di ekspertisa tambe ora ta trata di e posibilidatnan denter di EU, bo ta bisa.
“Si. Komo isla bo mester organisá esaki bon. Kontinuamente mi ta papia di esaki na e islanan, na Hulanda i tambe den parlamento oropeo. Kon nos por kompartí e ekspertisa aki ku e islanan?”

“Pareu mi ta mira último tempu ku for di e islanan tin hopi atenshon pa e relashon ku Union Oropeo. A lanta un UO-desk spesial pa Kòrsou. Aruba tin un propio representante pa EU, Eddy Paris. I Saba no ta masha eksitoso den pidimentu di plaka oropeo.”

Algun siman pasá bo tabata na Kòrsou, Saba i Sint Maarten ku e parlamentario di Tweede kamer i lider di D66 Rob Jetten. Kiko un bishita asina finalmente ta generá pa e hendenan?
“Nos mensahe ku nos ker a trese ta ku nos ta mira nos mes komo parti di un generashon nobo ku ke kambio den reino, ku ke koperá mihó ku un otro idioma i aktitut. Ku rèspèt pa e diferente státùsnan, pero nos ta bai yuda otro pasobra nos mester ta solidario ku otro den nos reino.

“Loke tambe nos mester realisá ta ku nos paisnan den Reino tambe por keda toká enormemente pa kambio di klima. Mi ta aploudí e Green Deal oropeo enormemente, pero mundu pa treskuart ta kubrí ku Blue. Esaki bo ta mira masha bon na e islanan. Gustosamente lo mi tabata ke pa nos bai desaroyá un Blue Deal espesialmente pa e áreanan aki. I tambe pa partinan mas grandi di e mundu blou.” Un Blue deal ta habri porta pa yega na fondonan, Samira Rafaela ta bisa.

Poko tempu bo a bishitá Sint Maarten, ku a haña sla duru di orkan Irma, pa promé biá. Kiko bo a ripará?
“Tin relato ku a impreshoná mi. Si hende ta den pèrtá i ainda no por tuma nan bida den nan mes man pasobra e rekonstrukshon no tabata optimal, nos mester yuda. Esaki ta trata di derechonan fundamental. Mi ta kere nos mester bai seka e fondo di desaroyo. Ami sigur lo investigá ku mi tim kon, i kiko tin disponibel ei.”

Papiando di derechonan fundamental. Tuma por ehèmpel e situashon den e prizònnan di e paisnan outónomo. Kiko lo bo por hasi pa nan?
“Esaki ta eksaktamente pakiko mi ta haña ku nos mester tin un otro mentalidat den Reino. Mira e asuntu di Venezuela i otro situashon di derecho humano. Tur e situashonnan aki por eskalá. E mensahe ta ku nos no ta pará lòs di otro.”

Mi mester ta realista tokante mi propio kapasidat di influensha. Kaminda ku mi por entregá amienda pa mihó akseso na sierto medio di UO, mi ta hasié. Bo no ke pa hende haña na ku un dilema di: Mi ta bai invertí den mehorashon di derecho humano den por ehèmpel prizòn, òf mi mester invertí den enseñansa?”

E atenshon durante bo bishita na e islanan a bai espesialmente pa hóbennan. Kiko eksaktamente bo ta bai hasi pa nan na Brusélas?
Nos ke pa nan bai usa mas di loke Union Oropeo tin di ofresé. Manera beka di estudio internashonal via e fondo Erasmus. Tiki studiante karibense ta partisipá i e porsentahe ei mester subi.”

Nos punto di salida ta “no papia mas si nos ta bai yuda otro, nos tá bai yuda otro. E mensahe ei nos ke duna i asina nos ta kuminsá konstruí un laso i krea konfiansa.”