ORANJESTAD – For di 17 di mart Aruba ta prohibí tur buelo ku ta drenta te 31 di mart pa evitá plamamentu di corona. Esaki ta konta tambe pa buelo for di otro isla karibense. Ku esaki e prohibishon ta bai mas leu ku di e otro islanan hulandes karibense ku sí ta pèrmití tráfiko aéreo regional. Ademas esaki ta nifiká ku Aruba ta tene buelo for di Estádos Unídos afó tambe i asina temporariamente ta pèrdè su merkado turístiko di mas grandi.

A tuma e desishon pa prohibí tur buelo ku ta drenta despues di deliberashon ku dunadónan di trabou i sindikatonan, e promé minister di Aruba Evelyn Wever-Croes ta bisa. “Un di e motibunan pa e desishon aki, ta ku lat òf trempan tòg esaki lo mester sosodé. Pero mas tantu nos warda, mas grandi e riesgo pa haña mas problema di salubridat i ku nos ekonomia ta bai mas atras.”

E promé minister ta haña ku e komunidat lokal por hasi mas esfuerso pa evitá plamamentu di e viro Covid-19. “Ta un guera ku nos mester gana huntu.” Te aworakí a tèst 21 persona. E kantidat di kaso ta keda ofishalmente riba dos, for di ora ku esaki a bira konosí riba djabièrnè 13 di mart.

Tin posibilidat di buelo ku ta sali si, pero e ekspektativa ta ku kompanianan aéreo lo para esakinan pronto, Wever-Croes ta bisa. Habitante di Aruba por bula bini bèk si, i lo skrin nan tur asina nan drenta. Es ku tin síntoma mester bai kas mésora den isolashon. E kantidat di studiante arubano ku ta studia na Hulanda òf otro kaminda, sí no por bini.

E frontera di laman lo sera na mes manera ku esun pa tráfiko aéreo: esei ke men ku transpòrt di karga i transpòrt spesial (médiko òf na un otro manera nesesario) si por drenta ainda. Barku krusero ya no ta bini mas for di tempu ku anteriormente kaba Estádos Unídos a anunsiá un prohibishon di krusero. Mayoria di e kompanianan ku ta pasa na Aruba tin kliente merikano.

‘Hulanda no por manda ayudo lihé den forma di personal’
-Sharline Koolman, Direktiva Salubridat Públiko

Sharline Koolman di Direktiva Salubridat Públiko ta bisa ku kombersashonnan nobo a tuma lugá tokante ayudo eventual. “Hulanda mes ta den un situashon ku nan no por manda ayudo rápido den forma di personal. Nan mes mester di nan.”E departamento a hasi un yamada na médikonan penshoná i enfermero pa tin un tim di reserva na momento ku esaki ta nesesario, segun Koolman.

Aruba ta dependé tambe di Colombia pa kuido médiko, espesialmente pa operashon. E pais ei awor a sera su fronteranan. “Pa nos tambe esaki a bini komo sorpresa”, segun e promé minister ku ta bisa ku arubanonan ku berdaderamente mester bai afó pa kuido por bai ku e ambulans aéreo.

Míles di turista mester bai bèk

Direktor di e outoridat arubano di turismo ATA ta bisa ku den kombersashon ku e kompanianan di aviashon nan lo ke laga e turistanan presente bula bai bèk mas lihé posibel. “Ta trata di un 7000 turista i ta posibel den tres pa kuater dia”, segun direktor Ronella Tjin Asjoe-Croes. Mayoria di nan ta merikano di kua hopi tin timeshare tambe na e isla.

E no por indiká e konsekuenshanan ekonómiko di e prohibishon pa bula ku ta dura dos siman. “Nos mester hasi e kalkulashonnan ainda.” Pero ATA ta trahando mas tempu kaba na un plan i tambe tin un fondo di emergensia di 23 mion florin. “Ta dependé kon largu e situashon lo dura, kisas mester hinka mas sèn aden, Tjin Asjoe-Croes ta bisa.

Despues di e promé kasonan di corona na Aruba ku a bini di Merka, ainda frontera a keda habrí. Habitantenan tabata prekupá miéntras ku empresarionan ta nèt teme un seramentu kompleto.