Portrèt: Promé minister Eugène Rhuggenaath

WILLEMSTAD – Mayoria di e empresarionan na Kòrsou ta haña e medidanan di gobièrnu pa aliviá e efektonan sosial ekonómiko di e krísis di corona insufisiente. “Pa dispensá nos di impuesto di benta i impuesto di turista no ta solushoná nada si no tin turista”, nan ta bisa.

Turismo ta un di e tiki sektornan ku ta krese ainda na Kòrsou. Pero pa motibu di e krísis di corona e sektor aki a para kompletamente. Huntu ku e paramentu di tur aktividat di refineria por lo pronto, den un tiru Kòrsou ta pèrdè entre 30 i 50 porshento di su Produkto Nashonal Bruto. Esei e Asosiashon di Komersio di Kòrsou (VBC) ta bisa. Den sumanan apsoluto ta trata di 1.7 pa 2.5 bion di florin.

Konsekuenshanan drástiko pa komunidat
“Pa komèrsio, empleo, entrada di divisa, básikamente prosperidat, e konsekuenshanan ta dramátiko”, Joop Kusters di VBC ta konta

Curaçao Hospitality & Tourism Association (Chata) ta ferwagt ku tur hotèl i akomodashon di estadia lo sera loke lo bai huntu ku pèrdida segun kalkulashon di 16 mil trabou (11.500 direkto i 4750 indirekto).

Otro aktividat relashoná na e sektor turístiko manera komersio di retail, supermerkado i pòmp di gasolin no ta inkluí den esaki. “E desempleo total na Kòrsou ku esaki tin chèns di sali riba mas ku 45 porshento”, segun Kusters. Pa no laga e ekonomia basha den otro tur e kompanianan aki ta dependiente di sosten di gobièrnu.

Ayudo ta un ‘work in progress’ segun promé minister
E sosten aki promé minister Eugène Rhuggenaath huntu ku minister Kenneth Gijsbertha di Asuntunan Finansiero i minister Giselle McWilliam di Asuntunan Ekonómiko a presentá durante un konferensia di prensa djaluna pasá den forma di un asina yamá ‘Pakete di Solidaridat’.

Krítika for di e mundu di empresario a sigui lihé, i despues Rhuggenaath a reakshoná: “Mi ta komprondé e prekupashon ku e pakete kisas no ta loke hende a spera. Ta e intenshon pa e medidanan duna espasio na kompanianan pa asina nan no tin nodi di manda hende kas.”

Tambe e promé minister a primintí di sigui traha na e paketenan di ayudo aki. “Nos ta hasi esaki den deliberashon ku esnan envolvi pa asina nos por hèndel e impakto enorme mas mihó posibel. Nos ta traha a base di sifra i ku e posibilidatnan ku nos tin”, Rhuggenaath ta bisa.

Empresarionan ta desapuntá i deskonfiá
Meta di e Plan di Solidaridat di gabinete Rhuggenaath ta pa evitá retiro masal den hóreka i e sektor turístiko. Pero segun Terence van der Valk, doño di entre otro Kontiki Beach Resort e medidanan no ta trese alivio.

“Por yama e rueda di prensa i e pakete ku a proponé masha desapuntante. Esaki ta djis un kestion di rèk tempu”, segun Van der Valk. “Pa no tin ku paga OB i impuesto di turista no tin niun sentido si no tin turista ta bini e isla i si restorantnan ta será i ku asina no tin entrada.”, e empresario ta bisa.

Bringa pa e salarionan
Aktualmente Van der Valk ta haña e kos di mas importante ta ku mas lihé posibel bini mas klaridat pa kompania i trahadó den forma di un pakete di emergensia pa tur hende ku ta traha. Por ehèmpel ku nan ta sigurá di por ehèmpel 80 porshento di nan suèldu.

Van der Valk: “Nos lo hasi tur loke nos por pa bringa pa nos empleadonan, pero pa nos esaki no ta alkansabel sin sosten.” E lo a preferá di mira ku entretantu ta traha na un plan pa rekonstrukshon.

Ta di importansha esensial ku pueblo ta haña klaridat i ku lo pone sèn disponibel pa sosiegu sosial, pa e tres lunanan binidero. No tin tempu mas di pèrdè.”

E kantidat di infekshon ku corona ta oumentá
Entretantu e kantidat di kaso ku a tèst positivo a subi di kuater pa seis, asina epidemiólogo Izzy Gerstenbluth a laga sa djamars durante un rueda di prensa.

Tur dos e kasonan nobo atrobe a infektá den eksterior. Ta trata di un hende muhé di binti aña ku ta studia na Hulanda i ku huntu ku su mayornan ku ta biba na Kòrsou a drenta Kòrsou via Miami, i un Yu di Kòrsou ku a bini bèk di Austria.

Tur dos ta den karentena i e tim di Gerstenbluth ta monitòr nan. Entretantu seis hende a tèst positivo, un a fayesé, dos a kura i ta monitòr tres ainda.

Ku e medidanan aki gabinete ke duna sosten durante e krísis di corona.

E promé pakete di medida lo dura te ku aprel 2020 i ta enserá ku kompanianan lo haña medidanan di stimulashon fiskal i sosten ekonómiko.

Sosten ekonómiko
E oferta di un suministro drechi di awa ta pa tur hende ku ta bini na remarke pa ayudo
Tin mas posibilidat pa haña espasio finansiero i otro formanan di sosten
Tin un fondo di sosten pa kompania di un persona, kompania chikí i mediano.
Ken ta bini na remarke p’esaki i kon e sosten lo ta no a divulgá. Sí lo a reserva 2 mion florin p’esaki.
Tin diferente programa di sosten pa kompania i individuo.

Medidanan di stimulashon fiskal

No tin nodi di entregá prima sosial i OB
Lo posponé pago di impuesto (si ta posibel) i lo instalá areglonan nobo di pago
No tin nodi di paga sobrá gastu, no ta paga but i no ta paga interes tampoko
Ta bini un rebaho riba impuesto di entrada

Sosten sosial

Lo parti pakete na famia i mucha vulnerabel pa proveé den na kosto di bida primario i pa protehá higiena

Nos ta sostené den ayudo di debe
Tin un helpdesk pa sostené den kaso di pregunta laboral
Tin un sosten sosial emoshonal optenibel pa famianan i hende grandi di edat