Portrèt: Kim Hendriksen

WILLEMSTAD – “Tin hende ku no ta tene nan mes na regla. Ke men tur dia di nobo nos ta kontemplá si ta nesesario pa tuma medida ku ta bai mas leu manera karentena obligatorio òf toke de keda.” Esei e minister di Salubridat. Suzy Camelia-Römer a bisa djaweps den un konferensia di prensa tokante medidanan di karentena na Kòrsou.

Entretantu a konstatá e di shete infekshon di corona na Kòrsou. Ta trata di un trahadó di Analytisch Diagnostisch Centrum (ADC). Siman pasá Kòrsou a mèldu e promé morto di corona. Tur kontaminashon te aworakí a bini di hende ku a yega Kòrsou for di eksterior.

Pa evitá ku e vírùs ta plama for di 13 di mart ta tene tur bishita for di eksterior afó. Tambe Yu di Kòrsou ku regresá djafó mester tene karentena boluntario e promé dos simannan despues di nan yegada na Kòrsou. Entretantu ta trata di 1.355 hende.

Pero segun Walid Elhage, presidente di e Asosiashon Kurasoleño di Dòkternan di Kas, por indiká un grupo ku no ta tene su mes na e regla aki. Djárason pasá e médiko a topa dos persona na un entiero ku a regresá for di Miami.

“Mi a papia ku nan tokante esaki, pero nan tabata haña ku e regla no ta konta pa nan.” Segun Elhage esaki ta konosí seka instanshanan i mester hasi algu na esaki.

Propio responsabilidat
No tin supervishon estrikto di e karentena boluntario di Yu di Kòrsou for di eksterior. Esaki tabata e eksperensia tambe di un Yu di Kòrsou ku ta preferá di keda anónimo.*

Siman pasá e Yu di Kòrsou aki a yega bèk di vakashon na Hulanda i Oustria. “Seka duana mi mester a yena un papel ku mi nòmber i number di telefon i primintí ku mi lo keda na kas pa dos siman. Mi tin pèrmit si pa sali hasi kompra.”

Un taksi a hib’é kas kaminda den un apartamento el a bai den karentena boluntariamente. “Mi ta tuma mi propio responsabilidat, pa mi mes pero tambe pa mi kasá i yunan”, e ta konta.

Entre tantu GGD a yam’é dos bia pa chèk si e tin síntoma. Segun e epidemiólogo Izzy Gerstenbluth esaki ta sosodé pa medio di sondeo.

Frontera será pa Yu di Kòrsou tambe?
Tanten ku tin hende ta regresá na Kòrsou segun e ekspertonan e peliger lo keda ku e vírùs ta plama riba e isla i un parti di e ekonomia lo stanka. Pero sera frontera pa Yu di Kòrsou ku ke bini e isla bèk ‘no por’ segun e minister kurasoleño di salubridat.

Abogado Achim Henriquez no ta di akuerdo ku esaki i ta mira posibilidat hurídiko sigur. Aruba a hasi esaki un siman i mei pasá kaba. “Den e kuadro di órden públiko i otro areglo Kòrsou por sera e fronteranan, asta pa nan mes siudadano”, e abogado ta splika.

Den e kaso aki e base faktual ta e situashon di emergensia ku tin ku e vírùs di corona. E situashon di emergensia na su turno ta duna algun base hurídiko riba kua por aktua. Un di nan ta mantenshon di òrdu públiko”, Henriquez ta konta.

Na Kòrsou tin un Lei di Kombatimentu di Desaster ku ta duna promé minister e outorisashon pa tuma desishon pa kombatí un desaster.

Karentena obligatorio ta posibel?
I kon ta pará ku hasimentu obligatorio di karentena pa tur Yu di Kòrsou ku regresá na e isla?

Si resultá ku hende no ke tende na e kuadro boluntario di e petishon aki, gobièrnu finalmente di mes mester pasa pa un kuadro obligatorio”, Elhage ta konta.

Pasobra Kòrsou segun Gerstenbluth no tin e kapasidat pa kontrolá tur hende si nan ta keda kas, por kontemplá e posibilidat tambe pa akomodá e hendenan aki den un di e hotèlnan bashí òf por ehèmpel riba un barku krusero espesialmente akomodá pa esaki.

Riba e pregunta si Kòrsou mester pasa pa e medida aki, promé minister Rhuggenaath ta bisa: “Ta palabrá esaki aktivamente den e tim di krísis.” Segun e promé minister ta tait e medidanan mas i mas i ta bini mas i mas restrikshon pa Yu di Kòrsou ku ta regresá.

Esaki ta e medidanan di corona ku Kòrsou a tuma kaba

Preventivamente for di 17 di mart a sera tur skol, hende mester keda kas mas tantu posibel i traha for di kas i tur hóreka ta sera na e isla ku eksepshon di, te asina leu ku ta posibel, take-out.

Kuantu sèn esaki ta kosta ekonomia eksaktamente no ta kla, tampoko no kuantu trabou ta na peliger, awor ku lugánan di hóreka ya pa un siman no por a gana nada.