Portrèt: Kim Hendriksen

WILLEMSTAD – Gobièrnu di Kòrsou a tuma e medida drástiko di ‘shelter in place’, pa obligá hende pa keda kas tantu den dia komo anochi. E enfoke nobo, mas severo, aki mester para plamamentu mas aleu di e vírùs corona. Pero ainda tin hopi inklaridat ken sí i ken no por ta riba kaya.

A pone ‘shelter in place’ (keda kas 24 ora pa dia) ta na vigor mésora pasobra a establesé infekshon di corona bou di pueblo ku no por kondusí bèk na un hende ku a trese e infekshon Covid-19 for di eksterior.

Na Aruba e mésun medida a drenta na vigor djadumingu, ei tin 21 infekshon lokal kaba.

Aktualmente tin diesun infekshon konosí na e isla. Nuebe di nan rasonablemente simpel por kondusí nan bèk na biahero ku a kontaminá pafó di Kòrsou. Awor a establesé dos kaso bou di poblashon lokal, seka hende ku no a bai den eksterior, pero ku tabata na e isla normalmente último tempu.

E medida ‘shelter in place’ ta bini djis despues di e ‘toke de keda’ ku a anunsiá djasabra kaba. For di 30 di mart hende por sali kas solamente pa hasi kompra òf kumpra servisio manera gas awa i koriente. E medida aki en todo kaso ta na vigor pa dos siman.

Ta sera tur kompania entrante awor. Solamente supermerkado, pòmp di gasolin, minimarket, toko, botika, i hartwèr por keda habrí te shet’or djanochi.

Pregunta
E medida nobo ta kousa hopi pregunta seka hende. Tantu pa e toke de keda komo e ‘shelter in place’, ta hasi eksepshon pa ‘profeshonnan vital’. Bou di e profeshonnan aki ta kai hende ku ta involukrá seka proseso nesesario pa laga komunidat keda funshoná. Pensa por ehèmpel na polis ku mester mantené regla, médiko ku mester bai trabou òf supermerkado ku mester suministrá kuminda pa hende.

A traha un lista di kua hendenan ta kai bou di esaki, pero tin un área masha grandi di duda tokante di esaki. Un supermerkado ku ta bende kuminda si por keda habrí. Pero un restorant ku ta suministrá kuminda kushiná mester keda será.

Ken si, ken nò
Ke ubo di e kompanianan ku ta suministrá na e supermerkadonan? “Nos ta suministrá material pa paketá na supermerkadonan. Sin nos trabou nan no por bende produkto fresku di nan karniseria”, un empresario prekupá ta bisa. E no por hasi su pregunta niun kaminda, pero entretantu su personal ta yam’é na telefon henter dia.

“Mi tin un kompania di seguridat, ke men mi ta kai bou di trabou esensial. Pero kon mi por bisa mi personal ku nan tin mag di ta riba kaya pa trabou”, segun un otro empresario prekupá.

Pa loke ta bankonan ta deliberá ainda si hende por keda hasi transakshon finansiero.

Optimalisá e reglanan
Pa direktor di kombatimentu di desaster Lesly Fer, epidemiólogo Izzy Gerstenbluth i Ronny Cornelis di MEO ‘vital’ tabata e palabra di kódigo riba tur pregunta ku tin tokante e kumplimentu spesífiko ku e medida.

Fer ta pidi pasenshi di e hendenan pa asina e medidanan nobo por haña forma i por ‘optimalisá e prosesonan interno”. E ora ei despues por komuniká ku mas klaridat tokante kon tur siudadano por tene nan mes na e medidanan nobo.