Portrèt: Pixabay

BRUSÉLAS – Tambe den Parlamento Oropeo ta mira kon por sostené e islanan durante e krísis di corona. Europarlamentario Samira Rafaela (D66) ke pa reservá sèn pa esaki na Brusélas.

Rafaela ta spera ku e luna aki mes lo inkluí e islanan den e asina yamá resolushonnan di corona, e moshonnan di parlamento oropeo pa ayudo. E Parlamento Oropeo ta reuní aki mas o ménos dos siman.

Na Brusélas ainda tin sèn ku por usa spesífikamente pa e islanan tambe. Komishon Oropeo, direktiva diario di Union Oropeo (UO), a indiká ku por usa sèn for di e Fondo di Desaroyo Oropeo ku no a usa ainda.

“Pero”, Rafaela ta bisa, “e medionan aki ta relativamente limitá.” Despues di orkan Irma na 2017 a pone 7 mion euro disponibel komo ayudo pa Sint Maarten. Hopi ménos ku e 550 mion euro di ayudo for di Den Haag.

Un total di 37 bion euro pa krísis di corona
Te aworakí Union Oropeo a reservá 37 bion euro pa e krísis di corona. Promé mester parti e sèn aki bou di e diferente estadonan miembro di UO. Hulanda komo pais riku lo haña ménos sèn ku pais manera Polonia, Spaña òf Italia.

E ora ei e pregunta ta si lo reservá sèn pa e islanan i kuantu. Den esaki mester inkluí e islanan, Rafaela ta haña. “E státùs di e islanan komo pais di ultramar ta fiho formalmente i nan derechonan i demandanan tambe. Mi lo empeñá p’esaki. Nos mester traha tur ku tin pa pèrkurá pa nos keda salú i pa sigurá nos ekonomia, i e ekonomia di tur e islanan, riba término kòrtiku i largu.”

Tambe den CDA i PvdA tin atenshon na nivel oropeo pa e islanan.
Parlamentario oropeo di CDA Tom Berendsen ta traha ku maneho internashonal: “Den e tempunan aki di krísis no mester ta solidario ku otro i yuda otro kaminda por ku material, konosementu i ayudo finansiero. E islanan karibense ta un parti ful di nos Reino i p’esei ta meresé nos sosten. Den e komishon ku ta trata di maneho regional, nos lo pidi atenshon tambe pa e áreanan aki.”

No ta fásil pa haña sèn
Pero e parlamentario oropeo Agnes Jongerius ta avisá ku lo no bira fásil pa haña sèn pa e islanan outónomo. “Despues di orkan Irma a resultá di ta masha difísil pa haña sèn pa Sint Maarten, pa motibu di nan státùs hurídiko. Pero meskos ku despues di e orkan esaki ta konta pa e krísis di corona: esaki no ta niun hende su falta i tur hende su problema, ke men huntu nos mester bini kla.”

Jongerius ta bisa ku Hulanda mester sera kabes pa pèrkurá pa inkluí e LGOnan, esta e islanan, den e resolushonnan di corona. E ora ei ayudo por konsistí di medionan di protekshon èkstra, pero tambe sosten ora desempleo krese.

Krítika riba Hulanda den UO
Aktualmente Hulanda no ta popular den UO. Den Haag ta kouteloso ku dunamentu di sosten na paisnan den nesesidat den UO. E minister di Finansa di Hulanda Wopke Hoekstra (CDA) siman pasá a sugirí ku mester wak bon promé kua paisnan a traha un reserva pa den tempu di krísis. Despues di krítika for di EU awor Den Haag a pone 1 bion disponibel.

Pero minister Knops tabatin un mensahe igual pa e promé ministernan di Kòrsou, Aruba i Sint Maarte. “E tres islanan ta pais outónomo den reino. Outónomo tambe den e sentido di: responsabel pa e propio finansanan di gobièrnu.”

Jongerius ta yama e ponensianan di Hoekstra i Knops ridíkulo. “Nèt awor no ta trata di ken si òf no a wak su sèn bon. Esaki ta sosodé i we’re in this together.

Tin ayudo for di Den Haag si pa e munisipionan ekstraordinario.
Minister di Asuntunan Interno i Relashonnan den Reino Raymond Knops (CDA) siman pasá a laga sa ku ta bini un pakete di sosten pa e munisipionan ekstraordinario Boneiru, Saba i Sint Eustatius. Kon e ayudo lo ta mester sali ainda. Ainda e paisnan ta den kombersashon.

>Islanan den lockdown, desempleo enorme

E seis islanan ta sufri hopi di e eksploshon mundial di corona. Kasi tur isla aktualmente ta den un lockdown total. esaki ke men ku e aeropuertonan ta será i ku turismo, e fuente di entrada di mas grandi, a para. Pakusnan i restorantnan ta será i habitantenan mester keda kas mas tantu posibel. Desena di míles di hende a pèrdè nan trabou pa motibu di e medidanan.