Portrèt: Pixabay

WILLEMSTAD – Miéntras e vírùs corona ta tene mundu den lockdown e kantidat di pregunta tokante kontaminashon ta krese. Pasobra kon ta pa tin corona i ki impakto e tin riba bo bida? Ret Karibense a papia tokante esaki ku un èks pashènt di corona.

Medio mart e kantidat di persona infektá ku e vírùs COVID-!9 di repente ta oumentá rápidamente na Kòrsou. Denter di dos siman seis hende kaba a infektá. Seka tur infekshon ta trata di ‘infekshon strañero’: hende ku a pega ku e vírùs fo’i tera. George* ta un di nan.

“Mi no tin un idea ta unda mi a pega ku e vírùs di corona”, George, ku ta preferá di no menta su nòmber pa motibu di e komunidat chikí di e isla, ta konta. E ta un di e 14 personanan ku entretantu a tèst positivo na Kòrsou. “Entretantu a deklará ku mi a kura.”

Bula bèk promé ku seramentu di frontera
Algun dia despues ku a konstatá e promé infekshon riba djábièrnè13 di di mart na Kòrsou, George ta bula bini bèk na su isla despues di un bishita den eksterior. “E momentu ei Yu di Kòrsou por a regresá normalmente”, e ta konta.

Algun dia despues, pa motibu di un oumento di e kantidat di pashènt di corona na e isla, lo sera frontera pa residente tambe. Promé i durante su biahe George no tin niun keho di salú.

Pasobra e medidanan no tabata asina severo ainda, tur hende ku a bula bai bèk tabata para seka di otro den rei ta warda pa drenta e avion.

Ounke e avion no tabata yen i tabatin basta stul liber e personal den e avion ta manda e pasaheronan sinta seka banda di otro. ‘Pa parti e peso bon den e avion”. “Ta posibel ku ta ei mi a infektá pero naturalmente mi no ta sigur.”

Informashon na yegada na Hato
Ora a yega Hato huntu ku e otro pasaheronan George ta haña informashon di GGD den grupo chikí. “Kiko nos mester a hasi si nos haña keho di grip. A rekomendá nos di tene dos siman di karentena i nan a konta ku GGD lo yama nos regularmente pa wak kon ta bai.”

Tambe a nota nòmber i number di telefon di kada pasahero i ta duna nan un papelito ku informashon. “Mi a tuma esaki hopi serio, pero e tabata asina sin kompromiso ku mi por imaginá mi ku no tur hende a tene nan mes na esaki.

Despues di algun dia George ta kuminsá haña keho di grip. E ta haña keintura. E ta mèldu na GGD ku ta yam’é kada par di dia pa puntra kon ta bai. Ora despues di 5 dia e keintura no a bai ainda, e tim di krísis di GGD bou di mando di Dr. Joe Alcalá di Ministerio di Salubridat (GMN) ta pasa seka dje pa hasi un tèst di corona.

“Laga mi bisabo, e tèst ta masha desagradabel”, George ta bisa. “Pa e tèst nan ta bai den bo nanishi i bo garganta ku un palito ku katuna. Den nanishi por a pasa, pero den garganta si tabata masha desagradabel.” E último aki durante di e tèst kasi ta duna George gana di saka.

Prekupashon i privasidat
Den 24 ora George ta tende ku el a tèst positivo i ta pon’é na altura ku lo pasa e notisia aki den e konferensia di prensa e siguiente dia.

“Ora mi a tende ku mi a tèst positivo mi a pensa: ‘just my luck’… enfin, kisas ta mihó pa hañ’é den e fase aki, komo ku mayoria hende probablemente mester hañ’é un bia pa bira imün.”

Miedu òf prekupashon pa su infekshon George no tin: Nò, bon mirá niun ora. Mi ta basta salú.

Mésora despues ku George haña su resultado e ta yama su famia pa pone nan na altura. Su partner tambe mester bai den karentena. E mes anochi George ta wak e e konferensha di prensa i ta irit’é kuantu detaye personal ta duna di dje i di otro pashènt.

“Mi no ke tende detaye den notisiero kaminda hende por saka afó ku ta mi, e ora ei mésora bo ta bira e paria di komunidat.” Rabiá George ta tuma kontakto ku GGD. Esaki ta primintí di vigilá mihó den futuro.

Kòntròl di GGD tur dia
E kehonan di grip di George ta suave. Solamente e tin keintura basta tempu, pero sin doló di kabes òf tosamentu seku. E pulmonia ku a teme afortunadamente no ta bini.

Tur dia ta yam’é i kasi tur dia e ta haña bishita di Alcalá òf su tim di GGD pa supervisá e kontinuashon di su enfermedat i pa midi e kantidat di oksígeno den su sanger.

Tambe GGD ta kuminsá un investigashon di kontakto. Tur hende ku el a topa ta registrá i duna nan òrdu pa nan tambe tene karentena dos siman.

Dos siman George ta keda separá den su kas. Amigunan ta trese kompra na porta i kasi tur dia e ta risibí bishita di GGD, te ora deklará ku el a kura.

Ayudo di serkania
George mes ta masha satisfecho ku e guia ku el a haña di e tim di krísis, ounke esaki ta pidi hopi propio responsabilidat di e pashèntnan. “Mi por traha for di kas i mi ta biba mi so ke men tabata fásil pa isolá mi mes. Pero mi por imaginá mi ku esaki ta mas difísil si bo ta biba ku mas hende den un kas i sin hende rònt di bo ku ta yuda bo ku kompra.”

Último situashon riba 15 di aprel

Aktualmente Kòrsou tin 14 hende ku a tèst positivo riba e vírùs corona. Seka tres hende e vírùs ta aktivo ainda di kua un tèst ainda ta ‘inconclusive’. Na total a tèst 323 hende (9 di aprel) ku keho di grip. Ta monitòr 29 hende aktivamente ainda ku a sali for di un investigashon di kontakto.

Di e 1500 kurasoleñonan ku a regresá na e isla despues ku a sera fronteranan ainda ta monitòr 120. Sobra tabata liber di corona despues ku a monitòr nan 14 dia.

Mi no por hasi nada otro ku elogiá e tim di GGD pa e manera ku nan ta anda ku e pashèntnan, mester bisa esaki tambe.” Awe meinta ainda GGD a yama George na telefon pa duna sanger. E servisio ta bai start un propio investigashon di plasma di sanger.

Entretantu George ta bon i meskos ku tur kurasoleño e por move liber na e isla
denter di e medidanan di corona.

Pa keda na altura di e desaroyonan na e islanan i di polítika na Den Haag? Aboná meskos ku otro lesado riba e karta grátis semanal di notisia.