Portrèt: Pixabay

DEN HAAG – Ta bin ayudo finansiero struktural for di Den Haag rápidamente? No ta ferwagt un desishon definitivo e siman aki, pero tòg djabièrnè awor por bira un dia importante. Pasobra tin un Konseho di Minister di Reino riba agènda.

E islanan tin mester di sentenar di miónes, pero por akudí solamente serka Den Haag. Gabinete hulandes for di algun siman a pone un eksigensia mas pisá riba mesa. Esaki ke men: pasa mas reformashon i ku Hulanda mes ta dal bai ku e sèn fiá na e islanan. Shete aña largu.

Aruba Kòrsou i Sint Maarten ta bai firma serka e krus? Sekretario di Estado Knops (Relashonnan den Reino) ke klaridat promé ku sèptèmber. Si djabièrnè di bèrdè lo tuma paso, ta dependé di deliberashon entre Hulanda i e islanan e dianan binidero. Konseho di Minister di Reino ta un reunion formal. Pa yega na un akuerdo lo bai mas lihé si tene kombersashonnan delantá, e ekspertonan ta bisa.

‘Nos ta pidi Hulanda simplemente pa un diálogo’

“Nos no a kòmbersá ainda for di dia ku e paketenan ta riba mesa”, promé minister Eugene Rhuggenaath di Kòrsou ta bisa. Aruba, Kòrsou i Sint Maarten ta bisa ku meskos ku Hulanda nan ta konvensé ku reformashon ta nesesario, pero no a kosto di derechonan fundamental i outonomia ku e islanan a lucha p’e largu.

“Nos ta djis pidi Hulanda un diálogo. Kon for di nos i nan vishon nos por aserká otro, a base di kontenido sí”, segun Rhuggenath kontra prensa. I tambe ku nos propio ekspertonan lo koperá ku esnan di Hulanda.”

For di wikènt pasá tin algu remarkabel. For di gabinete Rhuggenaath ta zona un optimismo awor ku a pone diferente deseo hulandes i plan di Kòrsou banda di otro. “Ta manera nos ta mas riba un liña ku ta parse”, promé minister Rhuggenaath ta enfatisá. “I a realisá hopi kaba.”

Turismo lo kuminsá atrobe?

Oloshi ta bati pa e islanan, pero tambe pa Den Haag pa pèrkurá pa e krísis sosial ekonómiko no bira mas grandi. E ekonomianan insular ta funshoná espesialmente riba turismo, espesialmente pa Aruba i Sint Maarten. Si turismo lo start e lunanan binidero, ta un pregunta ainda.

(e teksto ta sigui despues di e lista)

Infekshon di corona na e paisnan karibense

Aruba: 513 infekshon aktivo – e trènt ta subi

Sint Maarten: 89 infekshon aktivo, 2 den hòspital – e trènt ta subi

Kòrsou: 1 infekshon aktivo

(10 di ougùstus 2020)

E infekshonnan na Aruba i Sint Maarten ta krese lihé for di dia ku e fronteranan a habri atrobe pa turista di Estádos Unídos. Miembro di Kamer di CDA Chris van Dam kuminsamentu di e verano aki a hasi un apelashon na hende na Hulanda pa sostené e partinan karibense i espesialmente bai tene vakashon ei. Entretantu e konseho hulandes ta pa sali djei, si no ta nesesario.

Èks polítiko i hende prominente tin hopi krítika riba e aktitut hulandes

Sekretario di estado Knops for di Tweede Kamer ta haña hopi sosten pa pone kondishonnan fuerte. E polítikonan hulandes ta haña ku e islanan mas tantu no ta kumpli ku nan palabra i p’esei mester firma na e krus.

Pafó di e murayanan di Den Haag e krítika ta persistente. Diferente hende  prominente na Hulanda i na e islanan – empresario, èks minister te ku personalidat di den media – ta haña ku a aktitut di Hulanda ta mucha fuerte den direkshon di e promé ministernan di e islanan i ku ta dañino tambe pa e koperashon den futuro.

Maria Liberia- Peters, èks promé minister di Antia Hulandes anterior, ta mustra ku Hulanda tin hopi mester di e islanan. Espesialmente pa loke ta tuma lugá den polítika internashonal. Ta danki na e promé ministernan di Aruba, Kòrsou i Sint Maarten ku Reino (lesa: Hulanda) a logra haña un asiento den Nashonnan Uní, Liberia ta referí na dje komo ehèmpel.

Situashon di win-win pa Reino

Èks promé minister Mike Eman ta mustra ariba den un karta habrí na prome minister Mark Rutte kon Aruba a yud’é. I ku Aruba mas tantu lo ke traha pa yega na un situashon di win-win pa Reino, miéntras polítika na Den Haag ta komportá su mes komo ‘e tesorero’. Segun Eman un momento krusial a yega pa Hulanda mustra ku e tambe por ta ‘amikal’.