Portrèt: Roelie van Beek

DEN HAAG – Aruba, Kòrsou i Sint Maarten urgentemente mester di sèn i ta spera ku Hulanda lo suavisá e kondishonnan p’esaki. “Nos no ta negoshá tokante nos proposishon”, awor promé minister Rutte tambe ta bisa firmemente.

For di yüli e kondishonnan ta riba mesa, pero tanten ku e islanan no bai di akuerdo òf kumpli, no ta bini sèn. E islanan ta teme ku ta hasi nan outonomia i demokrasia bashí si nan bai di akuerdo ku e kondishonnan hulandes.

Promé minister Rutte: ‘No ta negoshá ku e islanan’

“Nos no ta negoshá tokante nos proposishon”, e promé minister hulandes ta bisa djis promé ku e drenta konseho di minister di Reino. “E proposishon aki no ta obligatorio. Mester mira kiko ke hasi kuné.”

Promé minister Mark Rutte (na hulandes)

Download oudio

Pasobra ta trata di ‘sèn di belasten hulandes’, Den Haag ke pa bini un Entidat Karibense di Reformashon. Ku esaki gobièrnu hulandes mes por manehá e sentenáres di miónes ku e islanan ta fia (i ku nan mester paga bèk).

Aruba ta rabiá ku Hulanda
E tono di Aruba e lunanan ku a pasa a keda amabel i diplomátiko kontra Hulanda. Te e siman aki. Aruba ta akusá sekretario di estado Raymond Knops (Relashonnan den Reino) ku pa di dos bia ‘na delaster momentu el a kambia e kondishonnan pa e di tres fiansa di emergensia’. En bes di 95 mion euro pa tres luna, awor Aruba mester kubri sinku luna ku e suma aki. E ora ei atrobe e isla ta hañ’é den problema di pago i gobièrnu ta bisa ku mester fia sèn èkstra.


E representante arubano Guillfred Besaril: ‘Nos ta esun di mas bon mucha di klas i ta straf nos.’ (na hulandes)

Sekretario di estado Knops ta ‘sumamente sorprendí’ ku Aruba no por aseptá e kondishonnan pa un di tres fiansa. Ademas: ‘Nos a papia dos luna largu, tambe durante di mi vakashon. Si bo tarda hopi e ora ei, naturalmente no t’asina ku e términonan ei ta keda meskos.”

Staatssecretaris Sekretario di estado Knops (na hulandes)

Download oudio

P’esei gabinete hulandes ta kere ku lo dura ‘simannan largu’ promé ku e fiansanan di corona finalmente lo bini. Promé minister Rutte mes tin speransa ku Den Haag i e islanan porfin lo bini kla? “Mi no ta ekspresá mi mes den e tipo di terminologia aki.”

“Mi ta komprondé ku polítika na e islanan ta kompliká pero naturalmente ta importante sí patuma un desishon un bia”, segun Rutte.

Fia sèn sin ayudo di Den Haag?

Aruba riba e merkado internashonal di kapital ta trata di haña un partido ku ke fia e isla sèn. Promé minister Evelyn Wever-Croes djaweps anochi den un spich na televishon a bisa ku el a haña un instansha ku ta ‘interesá’.

Sekretario di estado Knops djabièrnè ta indiká ku promé Aruba mester haña lus bèrdè di Den Haag. “Esaki posiblemente lo tin konsekuensha tambe pa e pakete di kondishon ku nos tabatin kla kaba for di yüli.”

Hulanda ke garantisá sentenar di mion di euro. E fiansa via Den Haag lo ta sin interes sí. Via e merkado internashonal e islanan lo mester paga bèk desena di miónes èkstra.

Gobièrnu arubano ta bisa, meskos ku Kòrsou i Sint Maarten, ku nan ke keda den kombersashon ku Hulanda ‘konstruktivamente’. E dos otro islanan (ainda) no tin un instansha riba merkado internashonal ku ta interesá pa fia nan sèn.

Promé minister Rhuggenaath ta ‘positivo’
Promé minister Eugene Rhuggenaath di Kòrsou djaweps tambe a tene un diskurso nashonal na radio i televishon. E kombersashonnan ku Hulanda el a yama ‘intensivo’ i ta tene nan for di ‘un punto di salida positivo’. Si lo yega na un akuerdo e no ta riska bisa.

Promé minister Mark Rutte ta papia ku periodista polítiko John Samson. Potrèt: Suzanne Koelega