Portrèt: Pixabay

WILLEMSTAD –WILLEMSTAD – Sentenar di reakshon e partido polítiko Kumun ku a lanta na yüli a haña e último dianan aki riba un proposishon kontroversial pa obligá kontraseptivo pa mama tiner soltero ku ke haña un kas sosial.

“No ta diskriminashon pa motibu di disgustu di hende muhé”, e lider di e partido Luigi Faneyte ta deklará. “E intenshon ta espesialmente pa protehá nan i nan yunan.”

Luigi Faneyte

Download e oudio aki
.

E flyer di Kumun ku e proposishon kontroversial

E partido ta enfatisá ku, ku e proposishon di lei espesialmente nan ke lanta un diskushon na Kòrsou. “Nos ta un di e tikinan, òf e úniko partido ku ke diskutí tokante un tópiko asina sensitivo ku tur hende ta sera wowo p’e”, Faneyte ku ke drenta elekshonnan di otro aña ku e proposishon di lei aki ta bisa.

E isla tin desena di aña ta lucha ku e kantidat haltu di embaraso di tiner. Segun Faneyte e problema a bira mas grandi ku e pandemia. “Mas ku 50 mil hende ta dependé di pakete di kuminda. No tin trabou. Nos tin e informashon tambe ku pa e motibu aki hopi famia ta ekspresá nan frustrashon na kas. Òf ku mucha hóben mester prostituá òf mester drumi ku hòmber mas bieu. Ku komo konsekuensha mas embaraso no deseá serka tiner.”

‘Esaki no ta aseptabel’- Myrtha Leetz-Cijntje, di organisashon di hende muhé Seda

E eskoho pa un spiral obligatorio ta mas un konsiderashon práktiko, e ta splika. “Dòkter di kas por pone esaki den un bia i esei ta pa 3 te ku 5 aña. Pasobra ku píldora nan mester keda kòrda di tuma esaki tur dia òf mira kon fin di luna nan por hañ’é atrobe.”

E reakshonnan di públiko ta varia. Espesialmente hende muhé ta haña ku e partido no por pone e responsabilidat solamente serka e mamanan tiner soltero i no serka e tatanan/hòmbernan. Faneyte: “Ta asina ku den kultura di Kòrsou ta espesialmente e mamanan ta kuida e muchanan nan so. Pero si tin tata soltero ku ke bini na remarke pa un kas sosial, sí, e ora ei nan tambe ta haña e obligashon di evitá embaraso no deseá.”

Pero e organisashon di hende muhé Seda ta desaprobá e spiral obligatorio. “Esaki no ta aseptabel. Ke men si un mama hóben no ke e spiral, e ta keda riba kaya ku su yunan? Mihó Faneyte fòrsa pasa e proposishon di lei ku tin shete aña kaba pegá den e mulina di ámtenar pa registrashon obligatorio di tata”, segun presidente Myrtha Leets-Cijntje.

‘Ta toka derechonan di mucha tambe’- Coraline Kooistra, Fundashon Kontra Abusu di Mucha

Pero Coraline Kooistra, presidente di Fundashon Kontra Abusu di Mucha ta reakshoná ku mas nuanse: “Esaki ta un proposishon di kurashi pasobra ta un tópiko masha sensitivo pa Kòrsou. Pero ta bon pa papia tokante di esaki un bia. Ami ta mir’é komo un manera pa evitá abusu di mucha, komo protekshon di salubridat di hende muhé i pa bienestar di nos pais.”

Coraline Kooistra

Download e oudio aki
.

Kooistra ta enfatisá ku e ta bisa esaki a base di su eksperensianan i ekspertisa. “Mi no ta afiliá na niun partido polítiko. Mundialmente for di prevenshon di abusu di mucha ta mira kontrasepshon obligatorio serka hende muhé ku no por sòru ni pa nan mes ni pa nan yunan.”

E ta referí na e kaso di e dos muchanan ku a mata na Aruba. “Aki na Kòrsou hopi hende tabata rabiá i a puntra pakiko niun hende no a stòp e mama ku problema síkiko aki di haña mas yu. Na Kòrsou tambe hopi mama tin problema asina i esaki ta pone e yunan sufri.”

Kooistra ta bisa ku e ta komprondé ku e problema di spiral obligatorio ta toka derecho di hende muhé. “Pero kon ta pará ku e derechonan di e mucha pa por biba sin abusu? Mi ta kere ku nan ke kuminsá e diskushon aki ku e proposishon aki.”