Portrèt: Nathaly Evertsz-Ipcedencia

KRALENDIJK- Hende indokumentá na Boneiru tambe a haña sla duru pa motibu di e krísis di corona. Un parti grandi ta sin trabou miéntras ku e otronan ta kore riesgo grandi ku ta eksplotá nan.

Nan no tin derechi riba sosten finansiero di gobièrnu i mester konta espesialmente ku ayudo di boluntario. Manera e organisashon Caritas. Nan ta yuda migrante sin papel di estadia ku pa motibu di e vírùs di corona a haña nan den problema.

No tin sifra
Por konstatá ku niun hende no sa kon grandi e problemátika ta berdaderamente komo ku no ta kla kuantu hende indokumentá tin na e isla.

“No tin sifra konkreto pero sí tin un indikashon ku ta trata di mas o ménos 1000 persona”, Nina Den Heyer ta bisa. E ta diputado di Asuntunan Sosial i Bienestar.

Segun Caritas e grupo aki ta konsistí di hende sin niun sorto di papel, turista ku pa motibu di e krísis di corona no por bai bèk i ku asina ta na e isla sin papel bálido. Espesialmente e grupo sin niun sorto di papel tin miedu di pidi ayudo i ta apelá na kompatriota i Caritas.

Nos no ta duna ayudo práktiko so sino espesialmente ayudo síkiko na mas ku 300 persona, Pastor Ivan Perez Gomez di Caritas ta bisa.

Vulnerabel
E sektor di konstrukshon na Boneiru tin relativamente tiki molèster di e krísis di corona i un kantidat grandi di hende indokumentá ta traha den e sektor aki. Asina nan situashon lo ta ménos preokupante pasobra nan por haña nan nesesidatnan básiko. Segun Perez Gomez ta nèt e grupo aki ta èkstra vulnerabel. “E hendenan aki ta masha vulnerabel pa eksplotashon di dunadó di trabou. Espesialmente den konstrukshon tin hopi eksplotashon laboral di hende indokumentá”, e ta bisa.

No tin sosten di gobièrnu
Famia ku ta pasa trabou pa lora por pasa na Banko di kuminda Boneiru i na banko di kuminda Adra Foodpantry pa un pakete di kuminda. Un di e eksigensianan pa bini na remarke pa esaki ta si bo tin un sédula boneriano. Esaki ta hasi imposibel pa hende indokumentá pa haña sosten di gobièrnu òf un pakete di kuminda serka e bankonan di kuminda regular aki.

“Nos tin apsolutamente niun idea kuantu hende ilegal mester di un pakete di kuminda. Nos no a lanta komo fundashon pa registrá hende ilegal”, Ann Leong di Banko di Kuminda Boneiru ta bisa.

E grupo vulnerabel aki por akudí na Caritas sí pa un pakete di kuminda pero e organisashon aki ta dependiente di sosten di komunidat. “Nos a akudí mas bia serka gobièrnu pa ayudo pero te awe nos no a haña nada”, Perez Gomez ta bisa.

Den Heyer ta enfatisá ku esnan indokumentá ta haña pakete di kumindá. “Nos ta papia di un krísis mundial. Naturalmente e grupo aki tambe ta haña un pakete di kuminda.”
Hende indokumentá ku ta akudí na e servisio Komunidat i Kuido ta haña ayudo sin ku tin konsekuensha den relashon di nan státùs di estadia.

Konsenshi di solidaridat
“Hende mester laga e pensamentu un banda ku e solushon ta den buska i repatria hende indokumentá. Ta bai pa desaroyá e konsenshi di solidaridat, pasobra ta esei falta na Boneiru”, segun Perez Gomez. E krísis di corona segun e ta revelá un problema importante. “Tin un realidat skondí. E nesesidat di e grupo aki ku ta kresiendo.”

Nan tin añanan ta trata di trese e problema bou di atenshon di gobièrnu pero sin éksito. “Pa laba nan man gobièrnu lo bisa ku no tin pobresa, no tin krísis i no tin hende indokumentá. Pero bèrdat ta otro. Ta masha tristu i preokupante”, segun Perez Gomez.

Nos ta konsiente sigur di e prekupashonnan di e grupo aki. Gobièrnu tin añanan largu ta duna sosten. Hende indokumentá hopi bia ta haña ayudo di kolaboradónan di e proyekto ‘Integrale wijkaanpak’ (Enfoke integral di bario, trad.) Christopher Frans di Gabinete di Gezaghèber ta bisa. E ta konta ku gobièrnu hopi bia ta aserká misa i persona privá ku tin di hasi ku e grupo aki.

Vakunashon di corona
Medio febrüari Boneiru ta start ku vakunashon kontra corona i segun gobièrnu esnan indokumentá tambe ta bini na remarke. “Ainda no a duna mi sufisiente informashon kon anto nan ta bini na remarke, pero nos ta tene kuenta ku nan si ora di duna e vakunanan”, Joël Candelaria di entidat públiko Boneiru (OLB), ku ta okupá su mes ku e programa di vakunashon, ta bisa.

Den Heyer ta konfirmá esaki. “En todo kaso lo no persiguí e persona indokumentá ora di vakuná.

Ta dos siman pasá numa OLB a tuma e inisiativa pa sinta huntu ku Caritas tokante e programa di vakunashon. Mester bini e realisashon ku esaki ta un situashon sensitivo. No solamente e komunikashon mester ta mihó, sino e mester ta dirigí riba kultivá konfiansa bou di e grupo aki”, Perez Gomez ta sigui. E deskonfiansa pa instansha ofisial i e miedu di deportashon naturalmente por ta un opstákulo pa un persona indokumentá registrá su mes pa vakunashon.

Entretantu a lanta un komishon stratégiko pa trese e programa di vakunashon di hende indokumentá bou di atenshon.