Portrèt: Marit Severijnse

KRALENDIJK – “Tur hende tin diferente opinion tokante kiko mester ta e idioma di instrukshon, pero ami ta haña ku nos mester sali for di e nesesidat di kada mucha”, Valery Anthony, dosente papiamentu na Scholengemeenschap Bonaire (SGB) ta bisa.

For di poko tempu ei ku a rekonosé papiamentu komo idioma ofisial, den enseñansa ta papia tokante e papel di e idioma na skol i kon e relashon di esaki mester ta ku entre otro hulandes, loke aktualmente ta e idioma di instrukshon na skol. “Nos mester mira kiko e mucha mes ke i ku kiko e ta sinti su mes kómodo”, Anthony ta haña.

Reportahe di Marit Severijnse (na hulandes)

Hulandes komo idioma strañero
Fardaileys Valentijn ta den di tres klas i e ta haña ingles mas difísil pa motibu di e hulandes komo idioma di instrukshon. “E tekstonan ta na ingles i e preguntanan na hulandes. E ora ei mi mester pensa masha bon kiko ta kiko.

Dosente hulandes Cynthia Sno, ta haña ku tin muchu fókùs riba hulandes komo idioma di instrukshon. “E mester bira un kombinashon di idioma.” Sno hopi bia ta laga e alumnonan tradusí kos den nan idioma materno. “E ora ei mi ta bisa: boso por splika na papiamentu òf spañó kiko yefrou a konta? Mucha ta siña di otro mas spontáneo.”

Julienne Nicolaas ta den e di dos aña i lo haña multilingualismo un bon idea. “Asina bo por komprondé mihó kiko por ehèmpel bo mester hasi ku un tèst.”

Alyn van Rij komo un di e kordinadónan di idioma e dianan aki ta dirigí su mes riba e pregunta: “Kon nos por ofresé hulandes komo idioma strañero en bes di idioma materno?”Esaki ta kuminsá kaba na e materia di estudio. “E bukinan hulandes muchu ta sali for di e idea ku e usadó di e idioma sa kiko ta kiko. Tambe hopi bia ta balotá alumno riba kos ku ta dependé di hulandes i esei ta masha fèrfelu.”

Konteksto boneriano
Banda di esaki e kordinadónan di idioma ta dirigí nan mes riba e hasimentu mas interesante di e lèsnan hulandes. “Banda di e echo ku e método hulandes no ta klòp, e alumnonan tin un tehi kontra hulandes. Un chèns pèrdí”, van Rij ta bisa.

Asina den e lès di hulandes mester tin mas atenshon pa un konteksto boneriano. “Den un teksto tokante merkansia di FEBO, promé mi mester splika kiko ta FEBO”. e dosente di hulandes Linda de Veer ta konta. Febo ainda mi por kompará ku e snèk aki, pero unda bo ta kuminsá serka un relato di un palabrua den Coentùnel?”

Sno ta ripará ku e alumnonan ta skor mihó ora dosente mes traha teksto. Por ehèmpel tokante wardakosta. Esei nan konosé.” Pero esaki ta tuma tempu. “Nos ta keda skol te lat i nos ta tuma turno.”

Maneho uniforme ta difísil
E tempu binidero tin kòmbersashon entre kordinadó di idioma i SGB tokante idioma na skol. “Nos tin tantu tempu ta mira e mes problemanan. Awor ta e momentu pa hasi algu” , kordinadó di idioma i dosente hulandes Lucretia Leming ta bisa.

Pa alkansá un maneho di idioma uniforme segun Rij ta difísil sí. “Naturalmente tin diferente nivel na SGB. Tambe p’esei nan tin mester di otro kos pa estudio mas aleu, òf trabou. Esei bo mester wak promé.”

Ku un kuadro di referensia di Papiamentu aworó si lo proskribí den lei kiko e skolnan mester kumpli kuné. “Ta ferwagt ku esaki ta kla na ougùstùs.” E ora ei tambe ta start un investigashon na e skolnan básiko. “Nos ta bai wak den klas kon ta anda ku idioma; ta splika palabra, ta koregí alumno ets. Esei nos ta deliberá ku e direktivanan di skol i for di esei nos ta mira mas aleu”, van Rij ta bisa.

Skol básiko De Pelikaan

Papiamentu komo idioma ofisial ta trese hopi kambio

“Gustosamente nos lo ke pa nos muchanan papi’é bon i ta bon prepará pa papiamentu komo materia na skol sekundario”, Dailisa Ignacio ta bisa. Ignacio ta dosente di Papiamentu na e skol básiko De Pelikaan i ta ripará ku tin hopi diferensia den e nivel. “Nos tin diferente nashonalidat na e skol, ke men pa esun ta mas fásil ku pa e otro. Lesa mas aki (na hulandes).