ORANJESTAD – Un siman i mei despues ku Aruba a introdusí toke de keda atrobe pasobra hòspital no por a hèndel e kantidat di pashènt, gobièrnu ta retirá esaki atrobe. Esaki no opstante e kantidat di morto ku a subi pa un kantidat rèkert for di e brote di corona ku a kuminsá na mart 2020.

Den un tiru Aruba e siman ku a pasa, ku 7 morto a alkansá e isla bisiña Kòrsou (144 morto) ku e kantidat di mas haltu di morto di corona (146) den e parti karibense di Reino Hulandes. Sinku di e pashèntnan ku a muri, a muri na Colombia, kaminda e isla for di e brote grandi di e variante di delta ta manda pashènt di corona pa asina aliviá e intensive care di e hospital arubano HOH.

Ta pa motibu di e salida aki ku e isla hopi mas lat numa durante di e brote ku a kuminsá na yüli – mas lat tambe ku RIVM a konsehá kuminsamentu di ougustus – a tuma medida mas severo pa para e kantidat rèkert di kontagio. E tim di krísis arubano ta bisa bon kla: miéntras tantu e hòspital bisa ku e por hèndel e fluho di pashènt i tin alternativa manera Colombia, no ta sera komunidat na yabi, pa no stroba e ekonomia di turismo muchu.

‘Naitklup tambe mester kuminsá tuma nan responsabilidat un bia’
– hefe di kuerpo Vanessa Kock

E krítika pisá espesialmente for di e sektor di hóreka riba e ora di sera ku a bira mas trempan (9 or di anochi), un medida ku e tim di krísis a tuma riba 21 di ougùstùs, segun gobièrnu no ta motibu pa suavisá esaki atrobe pa 12 or di anochi.

“Ta trata di e fechanan i si hòspital por hèndel esaki. Pero e naitklupnan tambe mester tuma nan responsabilidat un bia. Pasobra sino aworó nos ta bèk atrobe kaminda nos a kuminsá”, hefe di kuerpo Vanessa Kock ta bisa. E brotenan di vírùs ta kuminsá – asina a lo ménos Direktiva Salubridat Públiko ta bisa – espesialmente den e bida nokturno.

For di promé ku e introdukshon di e medidanan mas severo di un siman i mei pasá e promedio di e kontagionan a baha. Pero te ainda e situashon ta krítiko, promé minister demishonario Evelyn Wever-Croes ta avisá. Gobièrnu pues ta mantené medida manera deber di bisti tapaboka paden, e prohibishon di alkohòl den áreanan públiko i e limitashon di aglomerashon (maksimalmente 6 persona) i tambe un toke de keda limitá (di 7 or di anochi te 5 or di mardugá) pa sierto área manera playa i área di parker ei.

Skolnan ta habri parsialmente
For di promé di sèptèmber skolnan por habri sí despues ku gobièrnu a posponé apertura di e aña eskolar nobo ku un siman i mei. Algun skol ku por a duna lès online, si a kuminsá kaba den e siman di 15 di ougùstùs.

Pero ayera nochi a bira kla ku e asosiashon di skol di mas grandi Fundashon Enseñansa Katóliko Aruba (SKOA) a tene e portanan di su 46 skolnan será (di lushiskol te ku mavo). Tin lunanan kaba ku tin un konflikto ku gobièrnu for di tempu ku minister di enseñansa demishonario Rudy Lampe a laga sa ku e fundashon a kometé froude ku supsidio di gobièrnu. E fundashon a entamá kaso pero a pèrdè nan.

Ku e rebaho di e supsidionan e fundashon ta bisa ku nan no por paga hende pa limpia e skol mas. Miéntras ku espesialmente awor den tempu di corona e higiena na skol ta asina importante, segun SKOA. Pasobra no por garantisá e higiena na skol awor e fundashon ta bisa ku nan no por habri i asina míles di mucha apénas lo haña enseñansa, òf nada mes.

‘Bèrdè skol ta habri mañan, mi yu hòmber a puntra ora el a bai drumi’

Mayornan ta reakshoná frustrá riba medionan sosial. Asina un mama ta konta: “Mi yu hòmber tabata asina kontentu ku e por a bai skol atrobe. Bèrdè skol ta habri mañan, el a puntra ora el a bai drumi. Si, mi a kontestá, por fin. Orguyosamente el a pone su unifòrm di skol kla i paketá su tas. E tabata asina orguyoso. Awe meinta el a lanta 6 or i a grita entusiasmá: Skol! El a bula sali for di kama. I e ora ei pa di tantu bia mi mester a bis’é ku skol no ta habri. “Pakiko nò mama”, el a puntra ku lágrima na wowo. “Ki dia skol ta habri anto mama?”

Entretantu oposishon a pidi un debate di emergensia tokante e situashon na e skolnan katóliko.