KRALENDIJK -Pa e boneriano a bira mas difísil pa haña un propio kas, pasobra e preisnan pa kas di kumpra ta subi hopi. E kantidat di habitante na Boneiru ta subi lihé, meskos ku e preisnan pa material di konstrukshon.

Ku e oumento grandi di preis di kas asta famia ku un entrada modal tin difikultat pa haña un kas pa kumpra. Hopi hende nobo ku yega Boneiru i ta kumpra un kas ta espesialmente hulandes oropeo, ku hopi kapital di nan mes òf un entrada riba modal.

Imposibel pa paga
“Nos tin dos aña ta trata di kumpra un kas pero te aworakí nos no a logra”, Misulen Eugenua (37). Su bùdjèt: 220.000 dòler merikano. “Pero simplemente no tin nada ku nos por paga òf e ta den asina mal estado ku nos mester gasta míles di dòler na rekonstrukshon. Nos a bai mira desena di kas kaba.”

E situashon di Eugenia ta okurí hopi, segun ofisina di mákelar Karko Real Estate. “Den kuminsamentu nos tabata dirigí riba e klase medio i bou di dje”, segun mákelar Clayton van Aanhold. “Pero mi ta mira ku ta difísil pa e bonerianonan pa kumpra un kas.”

Kasi nuebe di kada dies habitante nobo ta migrante, ta sali for di sifra di CBS. Ta ferwagt ku den e añanan binidero e kantidat di habitante ta oumentá. Na 2030 e poblashon lo a krese di 21 mil pa 25 mil hende.

Preis di kas ta subi pa motibu di habitante nobo i inflashon
Ku e preisnan pa kas di kumpra ta sigui subi, tin diferente motibu. Por ehèmpel e interes negativo na Hulanda, diputado Den Heyer ta mira. “Hulandes oropeo ta lanta nan sèn di spar i aki ta kumpra un di dos kas ku nan ta hür pa un temporada kòrtiku. “Ta hür nan hopi ku stazjèr di Hulanda òf turista.”

Segun diputado Nina den Heyer gobièrnu lokal ta ‘hopi prekupá p’e esaki’. “Nos ta haña importante pa tin sufisiente kas pagabel pa famia boneriano”, segun e diputado. Pero e munisipio ekstraordinario no tin un solushon p’esaki.

E impakto di e krísis di corona riba transpòrt tambe tin influensha riba e preisnan di kas. Material di konstrukshon a bira 40 porshento mas karu. “Dos aña pasá tabata kosta 1000 dòler pa meter kuadrá pa konstruí un kas. Awor ta 1500”, mákelar Van Aanhold ta konta.

Hulandes oropeo ta daña merkado
Segun mákelar Ella Rosa Pikerie ta espesialmente hulandes oropeo ta ‘daña’ e merkado di kas. “Nos hendenan ta preferá di mira sèn mésora, ke men nan ta bende fásil ku hulandes oropeo. I esei despues ta traha ganashi grandi. Miéntras ku e mentalidat di e boneriano no kambia e trènt aki lo sigui okurí.”

Segun mákelar Van Aanhold no por duna niun hende falta di e preisnan haltu riba e merkado di kas. “Ta masha simpel: bankonan mester suavisá i gobièrnu mester bini ku un plan mihó di parselashon.”

Munisipio ta bini ku medida nobo
E munisipio ekstraordinario Boneiru ke hèndel e problemanan di merkado di kas. “Nos ta kontemplá e posibilidat di introdusí e obligashon ku ta doño mes mester biba den un kas”, segun Den Heyer. Tambe nos lo pone eksigensia mas severo pa proyekto di konstrukshon nobo. Nos ke kas pagabel pa boneriano, ke men no bini ku kas riba 400 mil dòler.”

Tambe por stòp pèrmit di konstrukshon pa kas di rekreashon i proyekto di traha kas. “Ounke nos ta kontentu ku e kresementu di ekonomia mester manehá esaki bon sí. Mester sintonisá bon ku e deseonan i balornan di nos komunidat”, segun e direktiva di munisipio.

Spar mester bira e norma
Diputado Den Heyer ta haña ku e habitantenan mester bira konsiente ku nan mester di sèn di spar si nan ke un hipotek na banko. “Ántes un boneriano tabata traha su mes kas ku yudansa di famia, amigu i bisiña. E tempunan ei a pasa.”

Elsa Rosa Pikeri di makelar Mi Kas Realty ta rekonosé esaki. “Nos mester kambia nos manera di pensa tokante spar sèn. Awe mester pensa pa mayan”, e ta bisa.

E tèst ku garantia di hipotek kasi no a yuda nada
Na 2021 munisipio huntu ku gabinete a start un pilot ‘Garantia di Hipotek Boneiru’. Ku esaki un grupo mas grandi di kumpradó di kas lo por a haña un hipotek. Den práktika esaki a resultá ku esaki no a yuda kasi nada.
“E garantia di hipotek ta pa e suma di kompra maksimal di 225.000 dòler. Aktualmente kasi tur preis di kas ta riba esaki”, segun Van Aanhold.

Segun e mákelar ta espesialmente difísil pa boneriano pa finansiá un kas ku propio plaka. “Bo ta mira ku espesialmente ku hende ku ke kumpra kas pa promé bia, ku un bon salario tòg no ta haña hipotek. Banko mester trata ku esaki i suavisá e reglanan.