WILLEMSTAD – Kasnan di ansiano na Kòrsou ta dependiendo di un forma mashá fuerte riba donashon di pueblo pa asina por duna kuido. E supsidio ku gobièrnu ta duna ta asina tiki, ku ta obligá ansianonan pa komparti nan mes kuminda ku otronan. Hasta a bira ‘nòrmal’ ku enfermeronan ta subi kaya pa kolektá sèn p’e kuido.

E rashonamentu di nan kuminda a sosodé por lo menos na dos kasnan di kuido na Kòrsou, pa asina por sigurá ku tur hende por kome. Parlamentario Elvin Gerard (PNP) a bisa di por konfirmá esaki.

“Nan ta haña nan ta korta fo’i e tayo. Mèrdia, enbes di nan haña dos pia di galiña, kada persona ta haña un. Awor mi ta pensa: esun di mahinta awor ku ta snechi pan? Un snechi pan so enbes di dos snechi?”, Gerard ta bisa. Sigun e parlamentario gobièrnu mester bini ku kòntròl.

Parlamenterio Elvin Gerard (PNP) den kombersashon ku reportero Dulce Koopman

Betèsda, un di e kasnan di ansiano mas konosí na Kòrsou, di baina por drai riba e supsidio ku e ta haña di gobièrnu. E aña aki ya kaba den febrüari a rekoudá un 25.000 florin via kolekta.

E kas di kuido tambe a disidí di no paga belasten, pa asina e por sobra plaka pa ‘bon kuminda’, pèmpers i demas produkto di kuido.

Riba Dia di Mama, a organisá un konsierto di fundraising, pa asina rekouda fondo pa un proyekto spesifiko.

Sinku otro kasnan di kuido tambe
Fundashon Birgen di Rosario, ku ta manehá sinku lokalidat, tambe a kuminsá atrobe ku un crowdfunding pa rekoudá plaka. E kasnan di kuido tin nesesidat di muebles- i materialnan ku por yuda e kliente den su bida diario, pero no por konta riba gobièrnu.

“Tur aña nos tene nos kolèkt”, director Indra Rossum ta bisa. Lamentabelmente e crowfunding ainda no ta kanando bon, i p’esei Birgen di Rosario ta hasi un súplika na komunidat pa yuda nan ku un donashon. “Laga nos no lubidá riba riba e aporte ku nos grandinan a duna komunidat di Kòrsou.”

Miedu pa inflashon
Sigun direktor di Betèsda Natasha Rog, e tarifa ku gobièrnu ta paga pa kama pa pashènt – ku ta e supsidio – ta eksklusivo operashon i mantenshon dje edifisio. “E tarifa riba su mes no ta sufisiente.”

Apesar ku e kosto di bida a subi, te ainda ta logra pa kumpra e kosnan aki, pero lo no dura muchu mas, pa esaki tambe bira imposibel. Ta premirá ku pronto ta kuminsa bira difisil pa paga gastunan regular. “Nos ta final dje krusada.”

No tin espasio: grandinan den un rei, den koredor
Mientrastantu, Betèsda ta lucha ku falta di espasio den su edifisio. “No tin espasio pa nan mobilisá. Aworaki nos ta haña nos ta pone nan riba gang, den un rei asina. Ta un situashon ku no ta bon pa kualidat di bida.”

Direktor di Betèsda Natasha Rog

Un overdekte lo ta e solushon, pero esei ta kosta aproksimadamente 350.000 florin. “Esaki ta nos soño pa Bètesda”, Rog ta konta. “E habitantenan no por sinta, kome i hasi aktividatnan sin e overkapping, paso ta yen bientu tin akinan, kon e awaseru ta kai akinan i e solo.”

“Naturalmente, tin diferente tipo di pashènt. Tin pashènt ku por sinta regt riba un ròlstul, pero tin di nan mester un rolstul ku ta un tiki mas drumi. Nan mester di un tiki mas espasio.”

Èks-minister: ‘Kòrsou no tin maneho pa nos grandinan’
“Tin dos problema hopi grandi”, sigun èks-minister di Salubridat Omayra Leeflang. “E promé ta algu konosí: nos tin un problema finansiero agudo. Esun ku ta sufri ta e grupo di suidanonan edat mayó i esnan ku ta den kas di kuido. E di dos parti: e falta di maneho.”

Èks-minister Omayra Leeflang den kombersashon ku Dulce Koopman

Despues di su karera polítiko, Leeflang a disidí di dediká su mes riba bienestar i salú di otro hendenan di edat. “Si bo mira e parti social di gobernashon: tin enfasis riba hende muhé, riba hubentut i famía. Pero e grupo di adulto mayó no tin maneho p’e. No tin ni un servisio o departamentu ku ta traha maneho p’e grupo ei.”

“Mientrastantu, e grupo aki ta birando mas grandi. Nos no ta para ketu, ku ora ta lat kaba – ku ora sierto funshonan a deteriorá kaba – e orei nos ke bai kuida”, Leeflang ta opiná. El a lanta un grupo di baile spesial pa grandinan keda vital; tin partisipante ku ta riba nobenta aña. “Nos tin mas ku shen hende, riba kuater dia pa kada grupo di baile.”

Sèn via Hulanda?
Apesar di e situashon agudo, Betèsda lo no sera. E ta ‘demasiado importante’ pa e kadena di kuido na Kòrsou, segun Natasha Rog.

Intentonan ku Betesda a hasi pa haña fondo for di Hulanda, no a logra pasobra e instansianan hulandes ta eksigi pa tin un situashon finansiero salú. “Nos no tin esei aworaki, nos prespuesto no ta será, nos no por kumpli ku nos obligashonnan i en realidat nos ta bankarota’’.

Parlamento ta wardando riba un komishon
Sigun parlamentario Elvin Gerard (PNP), tin un komishon ku ta pronto ta bai bini ku rekomendashon pa loke ta trata kuido pa grandinan. Abase di resultadonan di e komishon, lo detereminá entre otro pa adaptá e supsidio pa kasnan di kuido.